Om onderwerpen zit ik nooit verlegen voor deze nieuwsbrief. De Italiaanse begroting, de dansmoves van Theresa May, de zeperd van Mark Rutte met de dividendbelasting, een boze ING-commissaris enz. enz. Het is gewoonweg teveel. Kwestie van kiezen dus. En dat heb ik gedaan. Lees hieronder alles over Unilever, de toekomst van de eurozone en de commissarissenbubbel. Veel plezier. Reacties worden zeer op prijs gesteld. Likes en reclame maken ook.

In z'n hemd

WOENSDAG MOCHT IK BIJ EenVandaag nog iets zeggen over de oproer onder Unilever-aandeelhouders. Ik zei toen dat premier Rutte in z'n hemd zou staan als de verhuizing van Unilever naar Rotterdam niet doorgaat. En twee dagen later was het zover: Rutte staat in z'n hemd. Met al zijn vezels.

Van meet af aan was het een slecht idee om de dividendbelasting af te schaffen. Op een zeker moment klaagde Unilever-ceo Paul Polman nog dat de journalistiek alleen tegenstanders van het plan aan het woord liet, maar dat was een onterecht verwijt. Al in november vorig jaar benaderde ik een reeks economen en fiscalisten zonder vooraf te weten wat zij ervan zouden vinden.

En wat bleek? Van de tien die reageerden zagen negen helemaal niks in het plan. 'Ik mis elke inhoudelijke onderbouwing waarom dit nodig zou zijn.' 'Het lijkt een antwoord op een niet bestaand probleem.' 'De claim dat er anders een massale uittocht komt is natuurlijk onzin: de bedrijven die er nu al zijn hebben die beslissing om hier te komen genomen ondanks die dividendbelasting.' Nou ja, we kunnen alle argumenten tegen zo langzamerhand wel dromen.

Aanvankelijk wilde Rutte niet eens toegeven waarom hij dit per se zo noodzakelijk was. De koppeling met Shell, Unilever, Philips en Akzo wilde hij niet leggen. Hij was te bang om louter als premier van het grootbedrijf gezien te worden. Maar dat werd steeds onhoudbaarder. Duidelijk was dat het eigenlijk maar om twee concerns te doen was: Shell en Unilever.

Beide concerns zijn Brits/Nederland en hebben met een dubbele aandelenstructuur te maken. En dat Britse aandeel is dan net iets aantrekkelijker omdat de Britten geen dividendbelasting heffen en wij wel. Van een vertrek van Shell was overigens (vooralsnog) geen sprake, maar Unilever zat wel op het vinkentouw.

En daarmee verengde de case voor deze maatregel zich tot Unilever. Op zichzelf is het begrijpelijk dat Rutte wilde voorkomen dat hij uitgerekend ten tijde van de Brexit een multinational zou kwijtraken aan het Verenigd Koninkrijk. Blijkbaar was dat €2 miljard euro waard.

Alleen bleek de dividendbelasting helemaal geen belangrijke kwestie te zijn. Dat zei de financiële topman van Unilever, Graeme Pitkethly, toen hij in maart het besluit uitlegde om het Londense hoofdkantoor naar Rotterdam te halen (wat een zucht van opluchting moet hebben gegeven in het Torentje). De dividendbelasting was in die beslissing 'not material':

Dat was de eerste keer dat Unilever Rutte liet vallen. Later bedacht Unilever een truc om aandeelhouders voor zeker 15 jaar dividend te kunnen betalen zonder die belasting. Zo was ceo Polman niet meer afhankelijk van de Nederlandse politiek. De tweede keer dat hij Rutte liet vallen. De laatste troefkaart van Unilever was om de Britse aandeelhouders te beloven geen gebruik te gaan maken van de nieuwe beschermingsconstructie die Nederland in de maak heeft. Waarom Unilever nota bene zelf om had gevraagd! De derde keer dat Polman Rutte liet vallen.

Zou er nu zo langzamerhand niet eens een haan moeten kraaien?

Vrijdagmorgen maakte Unilever bekend dat de verhuizing van Londen naar Rotterdam niet doorgaat. Polman vreest bakzeil te halen eind deze maand bij de aandeelhoudersvergadering in Londen. Onder beleggers speelt de beschermingsconstructie in Nederland een veel belangrijker rol dan de dividendbelasting. Dat lokkertje heeft niet gewerkt. Ook is er verzet omdat Unilever dan uit de FTSE-index zou vallen.

Opnieuw laat Polman Rutte als een baksteen vallen. Rutte zei vrijdag dat het kabinet de belastingmaatregelen voor het bedrijfsleven, dus ook de afschaffing van de dividendbelasting heroverweegt. Volgens mij is er maar één conclusie mogelijk voor Rutte...

Tja, waar zullen we nu die €2 miljard eens aan gaan uitgeven?

Bankenbubbel

ALS ER WAT LOOS is bij een bank is het vrij schieten voor politici. Je kunt lekker los op bankiers, drijvend op het nog altijd negatieve sentiment onder de bevolking. Dit is geen citaat van de boze ING-commissaris Henk Breukink. Dit zeg ik.

Herhaaldelijk heb ik gezegd en geschreven dat het zeer onwenselijk is dat politiek en bankiers nog altijd geen gezamenlijke visie hebben op de toekomst van onze banken. Waartoe zijn banken op aarde? Welke rol dienen ze te spelen in onze samenleving? En welke eisen horen daar dan bij? Onbeantwoorde vragen.

Daarom kunnen wij de bankencrisis maar niet achter ons laten. ABN Amro is alweer half terug op de beurs, over SNS (tegenwoordig Volksbank) wordt nog gepiekerd, maar het is verder vooral business as usual. Geen aparte spaarbanken, geen noodscenario's om in crisistijd de publieke functie van banken uit het commerciële bedrijf te tillen. Niet al te zware bankenbuffers.

Tot er stront aan de knikker is, dan blijkt de bank plotseling geen gewoon bedrijf te zijn. Dan kan premier Rutte ING ineens 'een semi-publieke instelling' noemen. Terwijl tot dan toe steeds werd gesteld dat banken niet meer met belastinggeld zouden worden gered. Dat ING met een reusachtige boeterente de staatssteun heeft terugbetaald, telt dan even niet meer.

Dit is niet in het belang van de banken en niet in het belang van de samenleving. Maak nou eens een keus wat je met de bankensector wil en handel daarnaar, beste politiek! Nu is onze economie nog net zo afhankelijk van bankfinanciering en zijn politici dus nog net zo vatbaar voor lobby en chantage door banken als te strikte regels en te hoge buffers zogenaamd de economie de nek omdraaien.

Dat bankiers hier gek van worden, begrijp ik wel. Het is niet fijn om permanent schietschijf te zijn van politici, columnisten en van alle andere Nederlanders. En dat punt mag je als topman in een bank best maken.

Als je tenminste je eigen verantwoordelijkheid neemt...

Laat dat nou precies niet zijn wat ING-commissaris Breukink doet. Zijn verwijten richting de politiek in het FD zijn nog tot daaraan toe. Al geeft het geen pas om bijvoorbeeld de Tweede Kamer badineren 'de club van 150' te noemen en met enorme jij-bakken te komen.

Maar dat hij in zijn interview met NRC Handelsblad volledig wegloopt voor zijn eigen verantwoordelijkheid, maakt hem volstrekt ongeloofwaardig en niet serieus te nemen in dit debat. Zijn antwoorden zijn ronduit stuitend als het over de verantwoordelijkheid van ING en de raad van commissarissen gaat bij het falende anti-witwasbeleid:

Hoe Breukink de strafbare feiten noemt die het OM boven water heeft gekregen? 'Dingen [die] niet helemaal goed gaan'. Of: dat er 'iets fout' gaat. Pardon? Heeft ING de hoogste boete ooit gekregen voor dingen die niet helemaal goed gaan? En daar neemt toezichthouder Breukink geen enkele verantwoordelijkheid voor?

Hij zwengelt een zinnig debat aan. Maar vanuit zijn commissarissen-bubbel heeft hij geen enkel zicht op de werkelijkheid en al helemaal geen zelfreflectie. In dit debat heeft hij zichzelf buitenspel gezet, en niet zo'n beetje ook.

Lappen voor Italië

DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE Unie is niet af. Dat weten de Europese leiders en beleidmakers maar al te goed. Bij een gezamenlijke munt hoort een veel hechtere economische coördinatie. Maar wie wil dat nou? Veel noordelijke eurolanden in ieder geval niet. Dictaten uit Brussel wil niemand, maar moeten lappen voor de Italianen is veel Nederlanders en Duitsers al helemaal een gruwel.

Toch blijft onder meer Klaus Regling, baas van het Europese noodfonds ESM, voorstander van nieuwe 'instrumenten' en 'mechanismen' om al te grote economische verschillen tussen eurolanden te dempen. In een interview met dat collega Dorinde Meuzelaar en ik hadden, stelt hij dat dit voorkomt dat landen uiteindelijk grof geld nodig hebben van het noodfonds:

De steun tussen eurolanden zou dan niet pas moeten plaatsvinden als een land bijna omvalt, maar al veel eerder. Dat wordt geregeld via een zogeheten rainy day fund. Soms zit het nu eenmaal een beetje tegen en dan is het fijn als andere landen jouw werkloosheidsuitkeringen betalen.

Steevast wordt hierbij verwezen naar de Verenigde Staten, een grote dollar-zone, waar de ene staat ook opdraait voor economische problemen in de andere staat. Je kunt ook verwijzen naar Nederlands zelf. Dat doet bijvoorbeeld oud-directeur van het Centraal Planbureau Coen Teulings onlangs in zijn boek Over de dijken:

Probleem is dat Nederlanders zich onderling veel meer solidair voelen dat eurozoneburgers. Willen we wel opdraaien voor de problemen in Italië? Dat legde ik ook Regling voor. En draait Nederland dan toch niet per saldo veel vaker op voor Italiaanse werklozen dan andersom? Regling:

De ESM-baas is ervan overtuigd dat je zo'n fonds kunt optuigen zonder dat er een permanente transferunie ontstaat. De ene keer zit het ene land in de sores, de andere keer het andere. Maar klopt dat wel? De statistieken van Eurostat gaan niet 25 jaar terug, maar wel tot 1996, toch zo'n 22 jaar. Met die cijfertjes moet de bewering van Regling toch wel te staven zijn?

Laten we eerst eens kijken naar de economische groei van Italië en Nederland:

De groei van de Italiaanse en van de Nederlands economie maakt exact dezelfde beweging. Het is niet zo dat Italië er dan weer eens beter voorstaat en Nederland op een ander moment. Sterker nog, slechts in één jaar (2010) is de groei van Italië hoger dan die van Nederland.

Laten we dan kijken naar de ontwikkeling van de werkloosheid. Stel dat we elkaars werkloosheidslasten zouden moeten dragen, zijn we dan beurtelings betaler en ontvanger?

Zelfde beeld. De trend is steeds gelijk. Als de Nederlandse werkloosheid daalt, gaat die in Italië ook omlaag. Maar de werkloosheid in Italië ligt wel structureel hoger dan die in Nederland. Elk jaar.

Eurozone nieuwe stijl geen transferunie? We krijgen een garantie tot de deur.

Quote de la semaine

Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, over de begroting van de Italiaanse regering.

Song of the week