Het was de week van Mario en van de polder. Het polderoverleg kwam tot een apotheose, Mario Draghi stelde dat hoogtepunt nog even uit. De polder klapte, Mario suste. Beide nieuwsfeiten zijn van groot belang voor onze economie. Veel leesplezier!

De polder ligt in coma

DE TIP KWAM OM 11.18u binnen, snel rondbellen en tikken. Iets na half twaalf stond het nieuws online. Het polderoverleg is geklapt. De vakbonden maakten het om 12.00u bekend.

Eigenlijk een wonder dat Hans de Boer (VNO-NCW) en Han Busker (FNV) het nog zo lang met elkaar uitgehouden hebben. In juni schreef collega Ertan Basekin al dat de FNV helemaal niet meer rekende op een groot akkoord over de arbeidsmarkt. Klein positief nieuwtje uit augustus: toen leek het erop dat werkgevers en vakbonden wel een deelakkoordje over de loondoorbetaling bij ziekte zouden sluiten.

Is de polder dood nu het niet gelukt is om een deal te maken over ontslagrecht, loon bij ziekte, zzp'ers en het vaste contract? Dat valt wel mee, betoogden allerlei deskundologen. Oud-SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan wees erop dat Nederland al sinds de Middeleeuwen een vorm van overlegmodel kent. Tja, tegen zo'n lange tijdshorizon wordt alles relatief.

Dood is de polder dus niet. Ooit gaan de sociale partners wel weer overleggen. Maar in coma is het overleg voorlopig wel. De visies op de arbeidsmarkt verschillen zo fundamenteel van elkaar dat werkgevers en bonden er echt niet uit kunnen komen. Het vakbondsmantra dat de vaste baan weer de norm moet worden stuit aan de overkant van de tafel op een muur van onbegrip.

De een wil flex vaster maken. De ander vast flexer. Je zou denken, dan komen ze halverwege uit. Maar de angst aan beide zijden zit te diep. De vakbonden zijn bang dat ze vaste werknemers meer en meer onzekerheid gaan bezorgen. De werkgevers zijn bang dat ze opnieuw een waardeloos sociaal akkoord sluiten. Weinig animo om elkaar de hand te reiken.

Nu ligt het initiatief bij de politiek. En is dat eigenlijk erg? Eerlijk gezegd zou ik niet weten waarom dat erg zou moeten zijn? Die vier formerende partijen zijn toch door een meerderheid verkozen? Draagvlak voor hun plannen met de arbeidsmarkt zou dus geen probleem hoeven te zijn.

Zzp is here to stay

VORIGE WEEK BELOOFDE IK al dat ik met interessante CBS-cijfers zou komen. Met dank aan CBS-econoom Peter Hein van Mulligen vond ik cijfers per beroepsgroep over het aantal mensen in vaste dienst, in een flexbaan en dat zzp'er is.

Wat mij betreft sprong de bouw eruit. Dat het zzp-schap daar populair is, was natuurlijk al bekend. Maar ik was verbaasd over de mate waarin. De vaste banen zijn daar in no time verdwenen en de zzp'ers zetten hun opmars onverminderd door. Zodanig zelfs dat er bijna evenveel zzp'ers onder de bouwvakkers zijn als bouwvakkers in vaste dienst: 117.000 om 101.000.

Het is precies dit thema waar het mislukte polderoverleg over ging. Is dit nu wenselijk of niet? Inmiddels maken zelfs de werkgevers op sectoraal niveau zich zorgen. Maxime Verhagen van Bouwend Nederland zegt dat bouwers het liefst personeel voor langere tijd aan zich wil binden.

Maar Charles Verhoef van Zelfstandigen Bouw meent dat dit de nieuwe werkelijkheid is. Volgens hem profiteren zzp'ers nu van aantrekkende tarieven en hebben ze helemaal geen zin om voor een baas te werken.

Hoogleraar Arbeidsverhoudingen Ton Wilthagen is het met Verhoef eens. Hij mailde mij in reactie op deze cijfers:

Lees hier het verhaal dat hierover vanmorgen in de krant stond.

De vloek van Sintra

BERT COLIJN, ECONOOM BIJ ING, blikt terug op de Draghi-week. De president van de Europese Centrale Bank stond voor de taak om voorzichtige hints te geven over het al dan niet afbouwen van het huidige monetaire experiment zonder dat de financiële markten in rep en roer raken. Colijn constateert dat Mario Draghi wordt geplaagd door een steeds duurder wordende euro, wat hij ook zegt of doet.

Hij noemt dat 'de vloek van Sintra'. In die Portugese stad bracht hij in juni beleggers in verwarring door te zeggen dat hij stijgende inflatie voorziet. Help, ho, wacht eens even! riepen beleggertjes door elkaar heen. Dat betekent dat Draghi wil stoppen met geld pompen in de economie, zo was hun interpretatie. En huppakee, daar schoot de euro omhoog.

Colijn merkt droogjes op:

Helpt het?

NOG EVEN OVER DAT monetaire experiment van Mario Draghi. De ECB koopt dus al 2,5 jaar elke maand voor tientallen miljarden aan (staats)obligaties op. Inmiddels herstelt de Europese economie en daalt de werkloosheid. Alle reden dus om de geldkraan dicht te draaien.

Klein probleempje: Draghi kijkt officieel alleen naar de inflatie. En die gaat maar niet omhoog. Sterker nog, de ECB stelde de inflatieraming voor volgend jaar omlaag bij. Draghi blijft maar herhalen dat hij naar de 2% inflatie wil.

Blijft de geldkraan dus in eeuwigheid open?, verzuchtte Holger Zschaepitz, financieel journalist van Die Welt op Twitter. Hij zette een interessante grafiek online. Die enorme blauwe berg is de omvang van de ECB-balans. Hoe langer de geldkraan open staat hoe hoger die berg wordt. De witte lijn is de verwachte inflatie (dus nog niet eens de gerealiseerde). Ondanks het extreem ruime ECB-beleid wil die inflatieverwachting maar niet omhoog. Durft Draghi ooit de kraan weer dicht te draaien?

Abstract? Ver van je bed? Was het maar waar. Dit gaat iedereen aan. Dankzij de ECB is de spaarrente bijna 0%. Dankzij de ECB draait de huizenmarkt op volle toeren, vanwege de uitzonderlijk lage hypotheekrente. Dankzij de ECB verkeren de pensioenfondsen in problemen (overigens niet alleen vanwege de ECB). Dankzij de ECB kost bedrijfskrediet bijna niks. Dankzij de ECB worden er zeepbellen geblazen op de obligatiemarkt.

Veel analisten vinden dat het tijd wordt voor terugkeer naar normaal. (Ook de Duitse minister Wolfgang Schäuble riep deze week: doe eens normaal man.) Vanwege al die genoemde effecten zal de exit niet zonder gevolgen zijn. Econoom Lex Hoogduin is zelfs bang dat een deel van ons economisch herstel kunstmatig zal blijken te zijn.

(Lees hier analyse van verschillende ECB-watchers over gevolgen van de afbouw van het huidige beleid.)

Eigen risico

DEZE WEEK MELDDEN MIJN collega's in Den Haag dat het eigen risico wordt verhoogd. Van 385 euro nu, naar vermoedelijk 400 euro. Dat is een stijging van 1,25 euro per maand, maar toch was de wereld te klein.

Nederland heeft een relatief laag eigen risico, waarvan ook nog eens de huisarts is uitgezonderd. Maar toch betitelen SP'ers en PvdA'ers dit als een boete op ziek zijn.

De PvdA gaat deze week - heel dualistisch - in tegen het eigen kabinet en eist dat het eigen risico minstens gelijk blijft. Hoe dat te financieren vroeg ik Kamerlid Henk Nijboer. Met een generieke belastingverhoging van 1%, antwoordde hij.

Een eerlijk antwoord. Als we al die extra zorg die we consumeren niet willen betalen via eigen risico over zorgpremies, dan moeten de belastingen omhoog. De SP fantaseert liever van de terugkeer van het ziekenfonds, één groot nationaal ziekenfonds zelfs, en denkt dat dan als vanzelf de kostenkwestie in de zorg verdwijnt. Dream on. Was het maar zo simpel.

Nijboer inspireerde mij tot een twitterpolletje. De meerderheid van mijn volgers ziet geen kwaad in een hoger eigen risico, omdat dit instrument een remmende werking op de kosten heeft (zoals elk eigen risico in elke verzekeringspolis).

Bij deze verklaar ik plechtig dat deze poll geen enkele wetenschappelijke waarde heeft. Ik zou niet durven. Anders krijg ik alleen maar ruzie op Twitter met SP'ers en FNV'ers. En dat wil ik natuurlijk niet.

O ja, mensen die dit allemaal weinig solidair vinden, die kunnen terecht bij het Centraal Planbureau. Dat schreef vorig jaar een rapport over de consequenties van onze huidige zorgfinanciering voor de solidariteit. Kleine spoiler: er zit al enorm veel solidariteit in de financiering (jong met oud, gezond met ziek, hoge inkomens met lage) en dat wordt alleen maar meer.

Pas op voor eurofielen

PREMIER MARK RUTTE SPRAK donderdagavond met Jean Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie. Rutte zou Juncker vertellen hoe hij de toekomst van de Europese Unie ziet. Misschien een ideetje dat de premier dat ook met Nederland deelt.

Hoe pro-Europees wordt ons komende kabinet? Wat gaat Rutte doen aan de eurofiele plannetjes van het nieuwe tandem Merkel-Macron? Is Nederland bereid de risico's van zwakke zuidelijke landen te dragen? Ik maakte er deze week mijn videocolumn over.

Tot slot

Mijn column in de krant ging deze week over het mislukte polderakkoord. Is dat een gemiste kans? Bijna goed...

Lees 'm hier op bij Blendle.