Allemensen, wat was dat voor achtbaan. De internationale politiek was deze week absoluut niet saai. Met als epicentrum Donald Trump, de man die blijft verrassen, verbazen en irriteren. Genoeg stof dus voor een nieuwsbrief. Over Brexit, handelsoorlog en klimaatplannen deze keer. Veel leesplezier. Reclame maken is toegestaan, liken mag, reageren is leuk.

Brexit breinbreker voor Brussel

DIE ARME THERESA MAY. Ze houdt een tumultueus regeringsberaad met een plan voor een zachte Brexit als uitkomst. Prompt stappen twee belangrijke ministers op wat haar positie aan het wankelen brengt. Dan moet ze nog naar de Navo-top, wordt het Engelse voetbalteam uitgeschakeld op het WK en krijgt ze als toetje ook nog Donald Trump op bezoek. Ga er maar aanstaan.

Allemaal gedoe, spektakel en theater. Niet onbelangrijk, maar het zal May uiteindelijk gaan om de inhoud van haar Brexit-plan. Hoe gaat dat vallen in Brussel? Wordt haar cherry picking gepikt? Want dat is wat ze doet. Op het gebied van goederen wil ze voluit meedoen met de interne markt, de dienstensector maakt ze los van de Europese Unie en het vrij verkeer van personen is verleden tijd. Het is dus meer een semi-Brexit dan een soft Brexit.

Het onderhandelingsteam van Michel Barnier staat nu voor een enorm dilemma. Kan het ermee instemmen dat May de krenten uit de pap haalt? Is dat geen aanmoediging voor andere EU-landen om hetzelfde te willen? Of voor andere derde landen als Noorwegen en Zwitserland die veel nauwer met de EU moeten samenwerken?

Wat May voorstelt, wordt treffend samengevat door Karel Lannoo, directeur van het Centre for European Policy Studies, een Brusselse denktank:

De Britten deden niet mee aan het opengrenzengebied Schengen, weigeren de euro in te voeren en ze bedongen vaker zo'n uitzonderingspositie. Liefst waren ze daar nog verder in gegaan. Dat was althans de poging van David Cameron, de premier die het referendum in gang zette. Hij wilde nog meer ruimte voor opt-outs. Maar de rest van de Europese lidstaten weigeren om van de EU een keuzemenu te maken.

Nu probeert May iets vergelijkbaars te regelen, maar dan vanaf de andere kant: uit de EU stappen en op onderdelen alsnog mee doen. Een opt-in dus. Lannoo kwalificeerde de Britten zelfs als 'parasiet in het systeem'.

Nu kun je heel principieel doen over keuzemenu's en over hoe onwenselijk dat is. Maar in de praktijk bestaat dit dus al. De EU kent al meerdere snelheden op onderwerpen en het is ook mogelijk met een groep landen een voorhoede te vormen met een maatregel. Dat heet versterkte samenwerking. Een groep landen heeft dat bijvoorbeeld geprobeerd met de financiële transactietaks.

Het is aan Barnier en de zijnen om dit dilemma op te lossen. Mij lijkt het van het grootste belang dat de EU hier niet principieel maar pragmatisch in zit. Het is nu eenmaal een feit dat de Britse bevolking in (een kleine) meerderheid voor de Brexit heeft gestemd. Het heeft geen zin meer om daar nog langer over te treuren. Dat betekent vervolgens niet dat er geen belang meer is van onze kant om heel nauw samen te werken. Het plan-May biedt zinvolle aanknopingspunten. (Kijk hier mijn video daarover.)

Deze week wijst ook de Economist daarop:

Lees 'EU moet kleur bekennen na voorstel regering-May' hier (Telegraaf) en hier (Blendle).

Trump heeft wel/geen gelijk...

MET ALLE TUMULT RONDOM Donald Trump - in de Navo, in The Sun, bij Theresa May - zou je bijna vergeten dat hij ook nog een handelsoorlog aan het voeren is. Maandag kondigden de VS aan op nog eens $200 miljard aan Chinese producten verhoogd importtarieven te gaan heffen. Slaat China terug, dan volgen nog eens $200 miljard aan Chinese goederen en dan is de facto de hele Amerikaanse import uit China geraakt.

Stap voor stap raakt Trump verzeild in een handelsoorlog met bijna iedereen. De New York Times maakte dat mooi inzichtelijk met een interactieve graphic waar je door een tijdlijn kunt lopen en het aantal getroffen producten flink ziet toenemen. Bekijk die graphic hier.

FD-columns Mathijs Bouman betoogde in al eens dat Trump geen gelijk heeft in zijn strijd:

Vervolgens richt Bouman zich uitsluitend tot de relatie tussen importtarieven en de handelsbalans (het saldo van export en import). Omdat Europa en China hoge importtarieven hanteren, zitten de VS met een handelstekort, is de te bestrijden stelling. En dat bestrijden doet Bouman met verve.

Hij zet allerlei landen op een rij met lage en met hoge importtarieven en zet erbij of dat land een handelstekort of -overschot heeft. Wat blijkt? Geen relatie. Lijkt me trouwens een beetje krakkemikkig. Het gaat er niet om of je zelf een tarief hanteert, maar of je handelspartner dat doet. Die maakt immers jouw import duur.

Soit. Ik denk dat hij gelijk heeft dat de VS geen handelstekort hebben ómdat China en Europa handelstarieven hebben. De Amerikanen consumeren gewoon te veel, ze sparen niet, maar lenen en importeren zich een slag in de rondte. Eens dus dat Trump er nogal simplistisch inzit met zijn focus op het handelstekort.

Maar om nou te zeggen dat Trump helemaal geen punt heeft, lijkt me onzin. Niet voor niets heeft de EU regelmatig wat te stellen met China. Dat land schermt zijn markt goed af, hanteert hoge importtarieven, heeft een slechte reputatie als het gaat om bescherming van intellectueel eigendom en verplicht buitenlandse bedrijven om in zee te gaan met Chinese als ze de Chinese markt op willen.

Ik heb er al eens eerder melding van gemaakt, maar het kan geen kwaad het nogmaals te doen: de VS ondervinden wel degelijk handelsbarrières van EU en China. ING onderzocht tarifaire en non-tarifaire handelsbelemmeringen, dus tarieven en aanvullend belemmerend beleid. En wat blijkt? China staat inderdaad aan kop en de VS zijn de minst beschermend. De EU heeft hogere tarieven dan de VS, maar de VS heeft weer meer non-tarifaire maatregelen die min of meer tegen elkaar weg te strepen zijn.

Daarom leek het dreigen met een handelsoorlog ook een strategie die wellicht wat kon opleveren voor Trump. De EU en China leken namelijk bereid met gestes te komen richting de VS. Helaas is het nu totaal geëscaleerd. En dat is deze strategie een totale doodlopende weg. Met alleen maar verliezers. Als Trump niet uitkijkt, is hij straks de grootste verliezer. In macro-economische termijn tenminste, want zijn kiezers lijken het voorlopig allemaal fantastisch te vinden.

Kabinet haalt Klaver groenlinks in

HEB JE ERIC WIEBES zien glunderen? De rokende puinhopen van de Belastingdienst heeft hij aan zijn opvolger gelaten, de gasellende mocht heel even terzijde, deze week was feest voor de minister van Economische Zaken. Want er is een klimaatakkoord. Nou ja, akkoord. Het is een 'voorstel voor hoofdlijnen van het klimaatakkoord'. Onder leiding van de groende VVD'er Ed Nijpels hebben 100 organisaties daar vier maanden keihard aan gewerkt.

Ik ga natuurlijk niet cynisch zitten doen over zoveel eensgezindheid over Nederlandse klimaatplannen. Nederland heeft zijn handtekening gezet onder het Akkoord van Parijs en het is natuurlijk prachtig dat er eindelijk een beetje vaart wordt gemaakt en dat de bescherming van milieu en klimaat met enthousiasme wordt aangepakt.

Maar mag ik toch de zuurpruim uithangen? Paar kanttekeningen.

1 Er waren vijf 'tafels'. gebouwde omgeving, mobiliteit, industrie, elektriciteit en landbouw & landgebruik. Daar zijn allemaal deelakkoord gesloten en die tellen op tot een CO2-reductie van 49% in 2030. Wacht, moeten optellen. Dat is nog niet doorgerekend. Al snel werd echter duidelijk dat sommige tafels heel ver zijn gekomen en sommige wat...eh...minder ver. Van de tafel 'industrie' (waar de grote vervuilers zitten) was al snel duidelijk dat dat niet erg opschoot. Het FD meldde na de presentatie dat ook 'mobiliteit' maar matige voortgang had geboekt:

2 Over geld is het nog niet gegaan. De 100 organisaties hebben lange rijen ideeën opgesomd. Laadpalen, gasloze huizen, windmolens, schonere industrie, zonnepanelen, het staat er allemaal in. Maar wie gaat dat betalen? De industrie voorziet een niet-rendabele investering te moeten doen van €1 miljard en kijkt natuurlijk meteen weer naar Den Haag. Met als grote risico's dat de lasten straks worden afgewenteld op de burger. Nu hoor ik u zeggen, die betaalt uiteindelijk toch. Of via de belasting of via de producten. Dat is waar. Maar als je vervuilende industrie meer laat betalen en minder-vervuilende minder dan wordt die vervuilende industrie duurder en kan de consument zelf kiezen voor welk product hij gaat.

3 Over de consument gesproken, wat vinden de burgers hier allemaal van? Nijpels heeft er pakweg 100 gesproken en heeft nog meer mooie initiatieven voor 'burgerparticipatie'. Maar erg democratisch klinkt het allemaal niet. Hoho, wordt er dan gezegd, er zitten tal van consumentenorganisaties aan tafel. Zoals daar zijn: ANWB, Consumentenbond, Vereniging Eigen Huis. Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik ben geen lid geworden om mij in Den Haag te laten vertegenwoordigen. De ANWB neem je voor de Wegenwacht, Vereniging Eigen Huis voor advies en goedkope taxaties en de Consumentenbond voor het blad en de tests van elektrische tandenborstels en heggescharen.

4 Over democratie gesproken. Ligt het nu aan mij of gingen de verkiezingen amper over klimaat? Het kwam ter sprake. Maar wat me vooral is bijgebleven is het GroenLinks-bashen. Na de kabinetsformatie was het viermanschap apetrots op het groenste kabinet ooit, maar ik vraag me af of de doorsnee VVD-kiezer dat mandaat aan Mark Rutte heeft gegeven.

5 En dan nog iets dat ik echt niet begrijp. Waar komt ineens die antigasmanie vandaan? Sinds wanneer is gas zo slecht? Je hoort het nu ineens zo vaak dat je het bijna gaat geloven: gas is absoluut niet duurzaam, want fossiel. Ongetwijfeld zijn er schonere mogelijkheden voor handen dan gas, maar sinds we de gaskraan in Groningen gaan dichtdraaien is gas ineens de vijand. Raar. Volgens mij heeft de antigaslobby dat Gronings drama met beide handen aangegrepen en zo het momentum gepakt. Doekle Terpstra van de installatiebranche kwispelt er voortdurend doorheen want hij ziet bakken omzet naar zijn sector komen. Verliezen we hier de efficiency niet uit het oog? Wordt de antigaslobby geen geloof? Ik zou graag meer overtuigende kostenbatenplaatjes willen en minder geloofsbelijdenissen. O ja, als je van het gas afwil om minder afhankelijk te zijn van Poetin, zeg dát dan.

Leesvoer: mijn column hier (Telegraaf) en hier (Blendle). En de column van collega Joris Polman over het ontbreken van kernenergie hier (Telegraaf). En zijn verhaal over de sectarische antigaslobby hier (Telegraaf) en hier (Blendle).

Quote de la semaine

President Donald Trump over zachte Brexit en de kleinere kans dat de VS een handelsdeal met het VK zal sluiten.

Song of the week - Trump is 'stable genius', zegt Trump