Het nieuws over de handelsoorlog is bijna niet bij te benen. De laatste dagen slaan Donald Trump en Xi Jinping elkaar steeds om de oren met nieuwe importtarieven. Pak aan! Escaleert dit? Of speelt Trump eigenlijk een heel handig spel? En wat kunnen we leren van de Belgen over zware beroepen en vroegpensioen? Veel leesplezier maar weer. Reageren en liken wordt zeer op prijs gesteld. Reclamemaken voor de nieuwsbrief mag ook.

Handelsakkefietje

JE KUNT ER UREN over bakkeleien of de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China inmiddels een handelsoorlog mag heten. Voor mijn part noemen we het een handelsconflict, een handelsruzie of een handelsakkefietje. Maar duidelijk is dat de zaak escaleert. Iedere dag wordt de lijst van producten waarop hogere importtarieven worden geheven weer langer.

Actie, reactie, dat begint toch verdacht veel op een handelsoorlog te lijken. En het gaat snel. Vrijdagochtend meldt zakenbank UBS nog dat het voorlopig meevalt ('no trade war'), diezelfde middag is er alweer volop gereageerd en gedreigd over en weer en ziet ING het wel degelijk fout lopen: "Een heuse handelsoorlog tussen beide landen wordt steeds meer een reële mogelijkheid".

Wat nu als we een stap terugzetten? Hoe onredelijk is het eigenlijk dat de Amerikaanse president Donald Trump zo tekeer gaat tegen China? Het economisch bureau van ING publiceerde daar deze week een interessante analyse over. Conclusie: wat je ook van Trumps strategie vindt, hij heeft wel degelijk een punt.

Want wat blijkt? Europeanen en vooral Chinezen zijn veel protectionistischer dan Amerikanen.

De gemiddelde Amerikaanse importtarieven (voor de handelsoorlog) waren 3,5%, van de Europese Unie 5,2% en van China maar liefst 9,9%. Als je een gewogen gemiddelde neemt al naar gelang het aandeel van verschillende importgoederen dan is het percentage lager. Maar het beeld blijft hetzelfde: de Amerikaanse markt is opener dan de Europese en zeker dan de Chinese.

Vervolgens keek ING ook naar de zogenaamde niet-tarifaire handelsbelemmingen. Dat kan van alles zijn: gezondheids- en veiligheidseisen aan producten, douaneformaliteiten, bureaucratie enzovoort. Dan blijkt Europa wel weer mee te vallen en voor de EU compenseert dat de hogere tarieven. Maar China blijft de kroon spannen, in negatieve zin:

Zaken doen in China blijkt hartstikke lastig. Niet voor niets druipen bedrijven soms teleurgesteld af. Zo moet een buitenlands bedrijf een joint venture beginnen met een Chinees bedrijf. Anders kom je er gewoon niet in. Vervolgens krijgt die Chinese concurrent een gratis kijkje achter je schermen, met alle risico's van dien. Zoals Steven Brakman, Gronings hoogleraar Internationale economie, ook zegt:

Niet voor niets klagen Europeanen en Amerikanen al langer over China. Het intellectueel eigendom wordt er amper beschermd, waardoor we last hebben van goedkope namaakproducten. Daarnaast beschermt het land zijn markt. En worden met subsidies oneigenlijke concurrentievoordelen behaald. Zo beklaagt de EU zich al langer over de staaldumping door de Chinezen.

Blijft de vraag of Trump de juiste aanpak kiest. Formeel niet. Dergelijke zaken moet je via de Wereldhandelsorganisatie (WTO) spelen of in onderlinge onderhandelingen met China. Hoogleraar Brakman:

Maar wie zegt niet dat Trumps aanpak, hoe onconventioneel ook, misschien meer resultaat zal hebben dan het oeverloze praatcircus van zijn voorganger en de Europeanen met China? Dat kan twee kanten op gaan. Of het handelsconflict escaleert alleen maar en dan zijn er louter verliezers. Of hij zet het probleem met China op de agenda en er komt na deze dreigementen toch toenadering. Dat tweede scenario is niet uit te sluiten. Zoals ING-econoom Raoul Leering deze week schreef:

Lees 'Trumps klacht is terecht' hier (Telegraaf) of hier (Blendle).

Handelsakkefietje (2)

OM DE TARIEVENOORLOG IN perspectief te zetten is dit plaatje ook heel interessant. Het werd getwitterd door een financieel journalist van Die Welt. Als je erop klikt, kom je bij de originele tweet en dan kun je het plaatje vergroten. Het geeft - in een tijdlijn met politieke en economische gebeurtenissen - aan hoe hoog de Amerikaanse tarieven in de loop der jaren waren. De huidige tarieven vallen in het niet bij die in het verleden. De tarieven van presidenten Reagan, Bush en Trump waren kruimelwerk vergeleken bij de situatie in de jaren dertig. Gelukkig maar.

Pareltjes

HET ENE NA HET andere bedrijf lag vorig jaar onder vuur. Eerst werd op PostNL geaast, toen op Unilever en daarna raakte ook AkzoNobel in een ongewenste overnamestrijd verzeild. Het kabinet bemoeide zich ermee, liberaal Henk Kamp liet zich in zijn nadagen als minister als niet zo liberaal kennen. En ook Hans de Boer, werkgeversvoorman, vond er war van. Hij wilde per se dat 'de parels op het fluweel van de Nederlandse samenleving’ voor ons land behouden zouden blijven.

Met PostNL is dat, voorlopig, gelukt. Unilever was bijna vertrokken naar Londen, maar koos toch voor Rotterdams als hoofdzetel. En AkzoNobel? Dat werd ook niet overgenomen. De parel-discussie verstomde. Maar is dat wel zo logisch?

Het verf- en chemiebedrijf maakte onlangs bekend dat het chemiedeel wordt verkocht, aan de Amerikaanse private equity-partij Carlyle en het Singaporese staatsfonds GIC. Voor maar liefst €10,1 miljard. Een fijn cadeautje voor de aandeelhouders, die er dan ook blij mee waren getuige de stijgende beurskoers.

Chemie is geen klein onderdeel van AkzoNobel. In het laatste jaarverslag heeft het concern dit deel al als 'discontinued operations' opgenomen in de cijfers. Van de omzet is dit verkochte deel circa een derde. Het is dus een forse splitsing van het bedrijf. En toch blijft het stil.

Vakbonden zijn boos. Want de kopers geven geen enkele werkgelegenheidsgarantie voor de 2400 mensen die bij de Nederlandse tak werken. En er is gedoe over een pensioengat van €400 miljoen. Een feestje op de beurs, maar voorlopig geen feestje voor de werknemers. En waarom horen we de parel-aanhangers niet over het in buitenlandse handen verdwijnen van zo'n groot deel van dit bedrijf?

In het FD wond columnist Marco Groot zich hier enorm over op:

Ik heb een heel zwaar leven

DE NEDERLANDSE VAKBONDEN WILLEN dolgraag een regeling voor zware beroepen. Wie een zwaar beroep heeft, zou eerder met pensioen moeten kunnen gaan. Het is ondoenlijk voor deze mensen om gezond en werkend hun 67e te halen. Vinden de bonden.

Maar minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken ziet er niks in. Volgens hem is het ondoenlijk een sluitende regeling te bedenken die betaalbaar is. Je begint bij de stratenmakers, dan volgen bouwvakkers, politieagenten, brandweermannen. En dan al snel onderwijzers en verpleegkundigen. Oftewel: het eind is zoek.

In België worstelde de politiek hier ook mee. Maar vlak voor Pasen bereikte het kabinet van premier Charles Michel plots toch een akkoord. Mensen met een zwaar beroep mogen eerder met pensioen. En om te bepalen of je een zwaar beroep hebt, zijn er vier criteria vastgesteld. Die waren eerder al opgesteld door het Nationaal Pensioencomité en zijn nu door de politiek overgenomen:

1. de belastende arbeidsomstandigheden door fysieke inconveniënten in de werkomgeving of de lichamelijke belasting

2. de belastende werkorganisatie

3. de emotionele of mentale werkbelasting

4. de verhoogde veiligheidsrisico’s

Bij 1 moet je denken aan fysiek zwaar werk waarbij je bijvoorbeeld veel moet sjouwen. Bij 2 aan ploegendiensten en nachtdiensten. Bij 3 aan stress. En 4 slaat op onder meer politie en defensie.

Je komt in aanmerking voor vervroeg pensioen (op 63 jaar) als je 42 werkjaren hebt. (Die regeling kennen wij in Nederland ook al niet.) Die 42 werkjaren bereik je sneller als je aan een of meer criteria voldoet. Voldoet je werk aan één van criteria dan mag je 5% bij je werkjaren optellen, bij twee criteria 10% en bij drie of vier criteria 15%.

Een kleine maar bij dit Belgische Paasakkoord: de lijst met zware beroepen moet nog worden opgesteld. Minister Daniel Bacquelaine van Pensioenen heeft er het volste vertrouwen in dat dat voor de zomer lukt. Ik help het hem hopen.

Toch interessant voor de Nederlandse vakbonden om deze Belgische discussie op de voet te volgen. Want áls het de Belgen zou lukken om een beperkte lijst op te stellen, dan heeft de vakbeweging een goed verhaal richting minister Koolmees om ook in ons land zoiets voor de zware beroepen op te tuigen.

Overigens ben ik sceptisch. Het is wel goed bedoeld en een stratenmaker zie ik ook niet tot zijn 67e fluitend zijn werk doen, maar het is allemaal erg arbitrair. Hoe voorkom je dat je toch weer een riante vut optuigt? Is het niet veel beter om werkgevers te dwingen beter na te denken over goed personeelsbeleid? Zij zijn er toch medeverantwoordelijk voor dat hun mensen gezond de eindstreep halen?

Links

TOT SLOT EEN PAAR nuttige linkjes:

* Ik ben fan van de stukken van de Brusselse denktank Bruegel. Niet dat ik het er altijd mee eens ben, maar de stukken zijn zeer actueel en wel doordacht. Voor mijn smaak soms iets te eurof**l (dat woord schijn je niet meer te mogen gebruiken), maar altijd goed voer voor discussie. Zeer lezenswaardig is deze analyse van Jean Pisani-Ferry. Deze Fransman is topadviseur geweest van Franse presidenten. In dit stuk 'The Lesser Evil for the Eurozone' betoogt hij dat de eurozone niet kan zonder disciplinering kan. Hij is geen voorstander van dreigementen met een euro-exit. Maar de eurozone moet een schuldsanering, oftewel een faillissement, achter de hand houden. Dat zal regeringen en beleggers scherp houden. Dit is uit de pen van een pro-Europese Fransman een opsteker voor de Nederlandse inzet in Brussel! Lees: 'The Lesser Evil for the Eurozone'.

* Altijd prikkelend en ook niet altijd een mening om zomaar mee in te stemmen, zijn de stukken van Ewald Engelen. Soms gaat hij helemaal los en verliest de nuance, maar hij schrijft altijd vanuit een oprechte betrokkenheid (of boosheid). Deze week in De Groene (een heerlijk blad) roept hij luid op zijn eigen wijze: it's the economy stupid! In 'Eerst het vreten, dan de identiteit' betoogt hij dat de cultuurdiscussies niet de kern van de zaak zijn. Het hoofdprobleem is Nederland is van sociaal-economische aard. Hij haalt daar zonder gêne het ouderwetse woord 'klassenstrijd' bij van stal. Lees: 'Eerst het vreten, dan de identiteit'.

* Wij van wc-eend adviseren ook graag wc-eend. Voor DFT TV maakte ik deze week een uitlegvideo over ons pensioenstelsel. In een paar minuten praat ik je bij over de hoofdzaken van de pensioencrisis. De basale feiten worden op een rij gezet. Waarom overleeft dit pensioenstelsel niet en is er een nieuw systeem nodig? Liefst een met persoonlijke pensioenpotjes. Kijk: 'Komt het nog goed met onze pensioenen?'

Song of the week - War, what is it good for?