Veel corona-nieuws deze week. Terwijl autoriteiten uit alle macht proberen de uitbraak van het virus onder controle te houden zijn economen vooral bezig met de gevolgen voor bedrijfsleven en economie. Dat inschatten is nog niet gemakkelijk, zo ondervindt het Centraal Planbureau. Verder: de winst van arbeidsmigranten. En ik neem het salaris van de opvolger van Ralph Hamers bij ING onder de loep. Veel leesplezier!

Coronaraming

Het Centraal Planbureau verraste deze week met de publicatie van zijn nieuwe raming. (Niet het moment van publicatie verraste, wel de inhoud.) De Nederlandse economie gaat dit jaar niet met 1,3% groeien, maar met 1,4%. En dat is inclusief negatieve effecten van de coronacrisis. Wie had dat gedacht? Nou is die prognose natuurlijk niet verhoogd door corona, maar vanwege andere factoren.

Het CPB zal er enorm mee geworsteld hebben hoe te ramen op een moment dat er nog zoveel in beweging is. Heel begrijpelijk. Maar een hogere groei dit jaar dan eerder voorzien is toch wel heel erg onwaarschijnlijk.

En in de kleine lettertjes:

Tja, 13-17 januari. Toen had ik nog niet van het coronavirus gehoord. Dat was echt een andere wereld. (De raming van het CPB dat het spannend wordt voor de pensioenfondsen, maar dat ABP en PFZW buiten de gevarenzone blijven eind van dit jaar, zou ik inmiddels ook niet meer zo serieus nemen.) Deze raming kan dus de prullenbak in.

Interessanter is het scenario waarin de coronacrisis verergert. Het CPB brengt dat als escalatie van de problemen, maar we zijn inmiddels hard op weg. Maar ook dat scenario komt mij nogal mild over. Volgens het planbureau kost het Nederland 0,8 procentpunt economische groei. We hebben het hier over "een scenario waarbij het virus zich verspreidt over Azië en Europa, waarbij de epidemie pas in het derde kwartaal van 2020 uitdooft".

Ik wil geen paniek zaaien, maar je krijgt hier toch wel een kredietcrisis-gevoel bij. In die zin van: niet zien aankomen wat er op ons afkomt. De economische bureaus van de grootbanken zijn veel pessimistischer. Daar wordt duidelijk alarm geslagen over de potentiële economische schade. De banken verwachten allang geen groei meer van een dikke 1% voor dit jaar. En dat zelfs bij nog milde gevolgen van corona. Laat staan als ze met heftiger scenario's gaan rekenen.

Rabo-econoom Ester Barendregt:

Ondertussen rekent de Rabo aan een pandemie-scenario. Na het weekend worden de uitkomsten van die doorrekeningen verwacht.

Meer groei

Interessanter vind ik de doorkijkjes voor de langere termijn. De precieze impact van zo'n coronacrisis voorspellen is ondoenlijk. Maar de economische analyse voor de middellange termijn is wel heel relevant. Niet dat die ramingen precies zo uitkomen, maar het geeft wel inzicht in de trends.

De grote vraag is daarbij vooral welke economische gevolgen de vergrijzing zal hebben. De verhouding tussen het aantal werkenden en gepensioneerden verandert radicaal. Dat drukt de economische groei. Vandaar dat het CPB in november 2019 uitging van een potentiële jaarlijkse groei van 1,1% in de periode 2022-2025, de volgende kabinetsperiode.

We zijn maar een paar maanden verder en het CPB heeft die potentiële groei verhoogd van 1,1% naar 1,5%. Dat scheelt een slok op een borrel voor een volgende coalitie. In de eerdere raming werd uitgegaan van een gemiddelde koopkrachtgroei van 0,0%. Nu is die 0,2%. Ook nog niet veel, maar iets is beter dan niets. Het begrotingssaldo ziet er ook beter uit: een overschot van 0,1% in plaats van een tekort van 0,3%. En de staatsschuld pakt veel lager uit, 40,8% in plaats van 43,9%. Een volgend kabinet zit dus ruimer in zijn financiële jasjes.

Rara, hoe komt dit? Door (arbeids)migratie. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft in december zijn bevolkingsprognose flink omhoog bijgesteld. Door meer immigranten groeit de bevolking een stuk harder. In een eerdere nieuwsbrief schreef ik er al over. Toen stelde ik ook dat de vergrijzingsdruk vermoedelijk lager zal zijn. Dat kon het CPB aanvankelijk niet bevestigen. Maar dat blijkt toch te kloppen.

Zo legt Debby Lanser van het CPB het aan me uit. Het stijgend aantal migranten zorgt voor een groeiende beroepsbevolking. In economentaal: een hoger arbeidsaanbod. Meer mensen die werken leidt tot meer economische groei. En blijkbaar is dat verschil substantieel. Dat is niet zo gunstig voor de woningmarkt, maar wel heel gunstig voor de arbeidsmarkt. Bij de vorige raming voor de langere termijn ging het CPB er nog vanuit dat de zorg al het extra aanbod aan arbeidskrachten zou nodig hebben. Die druk is nu minder.

Dat deze groei van het aantal (arbeids)migranten de vergrijzingslast iets vermindert, blijkt uit het zogeheten houdbaarheidstekort. Daarmee berekent het CPB of alle collectieve voorzieningen (denk aan zorg, onderwijs, sociale zekerheid) in de toekomst betaald kunnen blijven worden bij de huidige belastingdruk. Is er een tekort dan moeten of de belastingen omhoog of de voorzieningen kariger. Is er een overschot dan kunnen we ook in de verre toekomst met gemak die voorzieningen blijven betalen.

Het huidige kabinet had een houdbaarheidstekort - in de crisis kwam er voor het eerst een houdbaarheidsoverschot door verhoging van de AOW-leeftijd en versobering van de hypotheekrenteaftek. Maar op dat overschot is flink ingeteerd door extra overheidsuitgaven en een omgekeerde beweging op de AOW-leeftijd. Maar de nieuwe cijfers laten nu zien dat dat houdbaarheidstekort halveert tot -0,8%. Deels dankzij financiële meevallers voor de schatkist, zo schrijft het CPB. Maar ook deels door de groeiende bevolking. Meer werkenden betekent ook meer belasting- en premiebetalers. 

Appels en peren

Om het salaris van hun ceo te bepalen kijken raden van commissarissen naar de beloning van andere ceo's. Daarvoor stellen ze zogenaamde peer groups samen. Maar waar vergelijk je mee? Dat maakt nogal uit. Pak je de allergrootste bedrijven? Kijk je naar angelsaksische bedrijven? Kijk je vooral binnenlands?

In het jaarverslag dat ING deze week publiceerde werd een nieuw beloningsvoorstel gedaan. ING wil de peer group veranderen. De hele heisa rondom de salarisgroei van ceo Ralph Hamers - die van circa 2 miljoen naar 3 miljoen zou gaan - had met die peer group te maken. ING vergeleek zichzelf toen met de Eurostoxx 50 en in die vergelijking bleef het salaris van Hamers wel heel ver achter:

Die arme Hamers was wel erg zielig, gezien zijn plaats nummer 49 in deze top 50. Dat geldt overigens vooral als je naar vast salaris plús bonus kijkt, zoals op dit plaatje. Want het vaste salaris van € 1.075.000 (dichte balk) is helemaal niet zo gek voor Eurostoxx 50-begrippen. Maar goed, de redenering van de raad van commissarissen was duidelijk. "Je kunt niet iemand uit de eredivisie betalen op het niveau van de Jupiler League”, zei Jeroen van der Veer, de toenmalige president-commissaris van ING, toen.

Blijkens het nieuwe beloningsbeleid beschouwt ING zichzelf niet meer als eredivisie-speler. Want deze peer group wordt losgelaten - na overleg met tal van betrokkenen, waaronder vakbonden en politici - en vervangen door de volgende:

Er is gekozen voor een mix van Nederlandse bedrijven én Europese financiële instellingen. ING volgt niet meer ene hele index van grote bedrijven, maar stelt zelf een groep samen van 'relevante bedrijven'. Criteria: 1 geografie, 2 relevante market voor talent, 3 omvang, 4 bestuursstructuur en 5 balansfactor.

Korte toelichting: 1 Europese bedrijven, maar geen Britse of Zwitserse omdat die andere beloningsstructuren kennen, 2 wie zijn de concurrenten in de zoektocht naar geschikte leden voor de raad van bestuur?, 3 in omvang, dynamiek en complexiteit vergelijkbare bedrijven, 4 beursgenoteerde bedrijven of instellingen die ook onder financieel toezicht vallen, 5 voor de balans zijn relevante Nederlandse bedrijven zijn toegevoegd die wellicht niet aan de eerste vier criteria voldoen.

De bedoeling is dat de nieuwe ceo een salaris verdient dat onder de mediaan ligt van de ceo's van deze nieuwe peer group. Dat is conform de Code Banken. Het gaat dus niet om het gemiddelde, maar om de mediaan - dat is een salaris waarbij de helft van de ceo's erboven zit en de helft eronder. ING streeft naar een salaris onder die mediaan. Wat ING in ieder geval niet meer wil, is zo'n enorme tussentijdse salarissprong maken. Want leverde met Hamers nogal veel gedoe op:

Het lijkt erop dat het salaris van de opvolger van Hamers flink gematigd wordt. Dat topsalaris wat Hamers had moeten gaan verdienen, kan niet meer. Zo lijkt het. Maar laten we nog even naar de concrete uitwerking kijken. Want hoe hoog was de mediaan en hoe hoog wordt die?

In het jaarverslag meldt ING dat het huidige salaris van de ceo op 43% van de oude mediaan zit en op 57% van de nieuwe. Even rekenen. Hamers heeft nu een basissalaris van € 1.750.000 en een variabele beloning van € 266.000. Samen is dat € 2.016.000. Blijkbaar was dat 43% van de oude mediaan, die daarmee op € 4.688.372 uitkomt. En het is 57% van de nieuwe mediaan, die daarmee uitkomt op € 3.536.842.

Zoals je ziet, heeft een nieuwe ceo nog wel wat onderhandelingsruimte. Die nieuwe ceo weet nu al dat ING niet meer houdt van tussentijdse salarissprongen. Dus des te belangrijker om het startsalaris zo hoog mogelijk in te zetten. De 4,5 miljoen is niet meer haalbaar, maar tot pak m beet 3,5 miljoen is er nog ruimte.

Song of the week - Zelfstandige moet zich verzekeren

Meer info

Mij inhuren als spreker? Bekijk mijn profiel bij Speakers Academy of mail naar [email protected]

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/vissermartin/

Website: https://martinvisser.info/