Zo, dat was lang geleden. Ik had even een time out genomen van de nieuwsbrief. Sorry daarvoor. Het is nu eenmaal passen en meten waar ik de tijd vandaan haal en er was nog de Paasvakantie. Maar de nieuwsbrief is er weer! Deze week veel koopkracht - die discussie houdt voorlopig niet op. En China en de EU waren deze week belangrijke thema's. Ik hoop dat je de nieuwsbrief weer met plezier leest. Reacties en likes zijn welkom. Vind je de nieuwsbrief de moeite waard, tip dan een collega, een familielid of een vriend!

Koopkrachtevangelie

De prijzen stijgen harder dan de lonen. Daar wees ik in een eerdere nieuwsbrief al op. Inmiddels is dat al vier maanden aan de gang. Alle reden voor zorgen in politiek Den Haag: de koopkrachtbelofte komt in gevaar.

De loonontwikkeling is steeds de zwakke stee geweest van de koopkrachtplaatjes. Het kabinet kan de inkomstenbelasting wel verlagen, maar als de lonen niet voldoende stijgen dan gaat die beloofde koopkrachtplus van 1,6% alsnog (deels) in rook op.

Dat is precies wat nu aan het gebeuren is:

In april was de inflatie 2,9% en de cao-loonstijging kwam uit op 2,3%. (De reële lonen zijn het verschil tussen beide.) Deze cijfers waren al gepubliceerd, maar het Centraal Bureau voor de Statistiek vestigde er weer de aandacht op deze week bij de bekendmaking van de economische groei over het eerste kwartaal. Hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS zei dat het 'voor het eerst in jaren' is dat de prijzen harder stijgen dan de lonen. Hij verwees naar het eerste kwartaal, maar in de statistiekendatabank van het CBS zitten de cijfers over april ook al - zie bovenstaand plaatje.

In de ramingen ging het Centraal Planbureau uit van precies het omgekeerde: de lonen zouden harder omhoog moeten gaan dan de prijzen. Dat was al een gewaagde veronderstelling, want de inflatie is dit jaar tijdelijk extra hoog door toedoen van het kabinet. Dat verhoogde de btw en de energiebelasting en dat heeft een prijsopdrijvend effect. Nu blijkt dat effect groter dan gedacht. En de lonen trekken maar niet aan, zoals economen al een paar jaar constateren. Zo ontstaat deze cocktail.

Bijzonder was het dat het CPB deze week liet doorschemeren dat de kans aanwezig is dat de ramingen worden bijgesteld. De reguliere nieuwe prognose verschijnt medio juni en meestal doet het CPB er geheel het zwijgen toe, maar gaf aan dat de reële loonontwikkeling tegenvalt:

Aldus Daniël van Vuuren, onder meer verantwoordelijk voor de koopkrachtplaatjes bij het CPB. Of de ramingen aan deze teleurstellende ontwikkeling wordt bijgesteld?

Over de inflatie zegt hij:

Uiteraard is hij heel voorzichtig, alle nieuwe cijfers van het CBS gaan de komende tijd in de modellen van het CPB. Louter op gevoel ferme uitspraken doen, kan deze CPB'er natuurlijk niet. Terecht.

De lastig in te schatten factor is de loongroei. In recent afgesloten cao's zie je die wel degelijk toenemen. In de cao's die in de maand april zijn afgesloten is een gemiddelde loonstijging van 2,8% afgesproken, zo meldde werkgeversclub AWVN vrijdag. Maar ja, dat zijn 34 nieuwe cao's op een totaal van circa 800 cao's in totaal. De loonspurt die nu her en der wordt ingezet vertaalt zich heel langzaam in een landelijke trend voor álle cao's. Veel arbeidsvoorwaardenafspraken zijn allang gemaakt.

Maar minister Eric Wiebes van Economische Zaken blijft onverstoord het koopkrachtevangelie prediken:

Vinger wijzen

Als de koopkracht inderdaad tegenvalt, wie moet dat probleem dan oplossen? Werkgevers weten het wel: het kabinet. En wat zegt het kabinet? Dat wijst naar de werkgevers. Werkend Nederland zit er tussenin. Dat schiet lekker op, maar niet heus.

Vanuit het kabinet is al meermaals gesteld dat het bedrijfsleven de knip moet trekken. Bij deze krapte op de arbeidsmarkt en deze lage werkloosheid horen gewoon hogere salarisstijgingen. Premier Mark Rutte zei het al, minister Wopke Hoekstra van Financiën zie hem dat na. En ook Wiebes zegt het deze week maar weer eens:

En hoeveel moeten die lonen dan stijgen?

De werkgevers moeten de extra hoge inflatie minstens compenseren, wat Wiebes betreft. Oftewel: de verhoogde btw en energiebelasting moeten werknemers via hun lonen weer terugkrijgen.

Het zal niet bevreemden dat werkgevers daar weinig voor voelen. Vanuit de Malietoren, waar VNO-NCW en MKB-Nederland gevestigd zijn, wordt consequent op de collectieve lasten gewezen. Die zijn erg hoog. Werkgevers zijn daardoor steeds meer kwijt aan sociale lasten en komt van de loonkosten minder terecht bij de werknemers. En de werknemers merken het dat er een aanslag wordt gedaan op hun besteedbaar inkomen.

MKB-voorzitter Jacco Vonhof:

Dit was de reactie vanuit VNO-NCW op de uitlatingen van Wiebes:

Kun je er geen genoeg van krijgen...

Wil je nog meer lezen/luisteren/kijken?

Lees: Plusje in rook op

Lees: Loonplus valt in bodemloze put

Luister: Dit kabinet leeft in andere werkelijkheid (DFT-podcast met vakbond De Unie)

Lees: 'Beloftes kabinet niet meer geloofwaardig' (interview met Unie-voorzitter Reinier Castelein)

Kijk: EenVandaag over lonen en prijzen

战略

Eindelijk verscheen de China-strategie van het kabinet. Oeverloos lang hebben minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken en tig collega's erover gedaan. Nu weten we eindelijk hoe geharnast Nederland de discussie over handelsbarrières, oneerlijke concurrentie, 5G en Huawei zal aangaan.

O nee, toch niet. 'Nederland-China: een nieuwe balans' schampt wel langs deze onderwerpen, maar zegt er uiteindelijk bar weinig over. Bij de presentatie recenseerde Blok zijn eigen strategie alvast:

Kwestie van zelfinzicht. Collega Dorinde Meuzelaar belde al even met China-deskundige Rob de Wijk. Hij zei dat 'alle goede dingen' er wel zo'n beetje instaan:

De Wijk was in een milde bui. Natuurlijk zou het van grootheidswaanzin getuigen als Nederland zou denken in zijn eentje wel een ferme China-strategie te kunnen afkondigen. Uiteindelijk loopt dat voornamelijk via de Europese Unie. Maar het zou wel prettig zijn als duidelijk wordt met welke ferme inzet Nederland naar de EU gaat. Nu spaart Blok kool en geit.

Rondom spionage en privacy bij Huawei en 5G is nogal wat te doen. Amerika weert Huawei, wij gaan er gewoon mee in zee. Zoals KPN bijvoorbeeld onlangs aankondigde. Daarbij stelde KPN-topman dat onze veiligheid niet in het geding zal zijn. Ik was wel benieuwd naar de gedachten van onze ministers hierover.

Huawei komt niet in de China-strategie voor. 5G wordt wel even genoemd:

Rustig wachten op een Taskforce en een evaluatie. Snurk, snurk.

Het bedrijfsleven had graag meer duidelijkheid gewild, zo tekent het FD op. Michiel Steltman, directeur van Stichting Digitale Infrastructuur Nederland:

Overigens is de speech van Blok nog wel grappig. Hoe zeg je zo min mogelijk in zo gewichtig mogelijk klinkende woorden. Een paar lekkere soundbites:

Leestip: de column van Sheila Sitalsing. (Wanneer gebruiken politici de woorden 'we moeten niet naïef zijn'?)

Nep-parlement

Jullie al enig idee waar je donderdag op gaat stemmen? Ga je überhaupt stemmen voor het Europees Parlement? Ik mag hopen van wel, want ik zie stemmen als een burgerplicht. Maar de tegenzin is bij mij wel erg groot, merk ik. En dat is misschien raar, want ik heb vijf jaar in Brussel gewoond en heb een bovenmatige interesse in Europa.

In mijn video voor DFT TV noem ik het Europees Parlement provocerend 'nep-parlement'. Dat klinkt nogal denigrerend, daar ben ik me van bewust. Mijn probleem ermee is dat het parlement een zekere mate van democratie suggereert die er in de praktijk maar beperkt is en die door velen zeker niet zo beleefd en ervaren wordt.

Natuurlijk moet dat parlement er zijn, want de nationale parlementen gaan echt die rol niet op zich nemen. Daarvoor vinden Kamerleden de Europese Unie helemaal niet interessant genoeg. Dan is er een tegenmacht in Europa nodig. En met alle gebrekkigheid is dat het Europees Parlement.

Maar we zitten nu een tussenmodel dat niet echt werkt. De Europese Unie houdt nu het midden tussen een samenwerkingsverband van individuele lidstaten en een Europese federatie. We zitten halverwege. Daarbij hebben we wel een parlement op Europees niveau waarvoor we elke vijf jaar kunnen stemmen. Maar we stemmen langs nationale lijnen. En de grote koersbeslissingen worden uiteindelijk door lidstaten genomen (of niet genomen, kun je beter zeggen).

Als het dus aankomt op de vraag of de fijnstofreductie ambitieuzer moet, of ouderschapsverlof moet uitgebreid, of regel zus of zo strenger of minder streng moet, dan is het parlement even machtig aan de raad van lidstaten. Maar de lidstaten bepalen de speelruimte omdat zij de lijnen uitzetten voor de richting van de Europese Unie.

Als je dus vindt dat de EU verder moet integreren of juist niet, dan moet je bij de Tweede Kamerverkiezingen zijn en niet bij de Europese verkiezingen. Frans Timmermans kan van alles roepen over de Nederlandse lijn in de Hanzeliga van Wopke Hoekstra, maar feitelijk is dat irrelevant. Timmermans gaat daar als toekomstig europarlementariër niet over. En als eventuele voorzitter van de Europese Commissie al helemaal niet.

De waarschuwing van premier Mark Rutte dat het een gevaar is dat mogelijk een Nexit-partij de verkiezingen wint, is ook volstrekte flauwekul. De kans op de Nexit neemt met precies 0 procentpunt toe als FvD straks als grootste uit de bus komt.

Laat onverlet dat het goed is dat landelijke politici als Rutte zich sinds enige tijd eindelijk uitspreken over de EU. Dat had hij veel eerder moeten doen. Want via de landelijke politiek moeten we kunnen kiezen waar het heen moet met Europa.

Veel stemplezier donderdag!

Lees het portret dat collega Ruud Mikkers schreef over Frans Timmermans: 'Junckers klusjesman'.