De Britse politiek verkeert in totale chaos. Kun jij er nog chocola van maken? Het wordt steeds ingewikkelder alle verwikkelingen rond de Brexit te volgen. Ik doe een poging alles op een rij te zetten. Verder komt de politieke ophef over de export-WW voorbij. Mijn collega's Ruben Eg en Edwin van der Schoot maakten een interessant verhaal over de Volksbank (voorheen SNS). Moet dat een publieke bank worden of een gewone commerciële bank? En zijn we dan bereid daar een prijs voor te betalen? Veel leesplezier met deze nieuwsbrief.

What a mess

Dag in dag uit doe ik hard mijn best het nieuws bij te houden. Ik volg het pensioenoverleg, de Italiaanse begrotingsstrubbelingen, de Nederlandse politiek, de macrocijfers van Nederland en Europa. Én de Brexit. Dat gaat gewoon bijna niet meer. Wie de Brexit-chaos nog wil begrijpen, heeft er bijna een dagtaak aan.

Ik was deze week heel even de draad kwijt. Welk amendement werd ook alweer wanneer weggestemd? Over welke Brexit-alternatieven gingen die indicatieve stemmingen ook alweer? En was er door de EU nu al uitstel verleend of moest dat officieel worden aangevraagd?

Er is geen touw meer aan vast te knopen. In grote lijnen is de afgelopen weken denk ik zo samen te vatten:

• Brexit D-day 29 maart is geruisloos voorbij gegaan, want de Europese Raad had op 22 maart uitstelt verleend. Uitstel tot 22 mei als de deal tussen de EU en premier Theresa May zou worden aanvaard. Uitstel tot 12 april als die deal niet zou worden aanvaard.

• Het Britse parlement trok het initiatief deze week naar zich toe en bracht zelf 8 alternatieven in stemming. Andere modellen van samenwerking met de EU en andere politieke richtingen, zoals een tweede referendum. Uitslag: no, no, no, no, no, no, no en no.

• Premier May beloofde op te stappen als haar deal in een derde stemming (twee keer eerder afgewezen) zou worden aanvaard.

• Brexit-kopstukken als Jacob Rees-Mogg en Boris Johnson gingen overstag en steunden alsnog de May-deal. Eerder vonden ze die deal absoluut onaanvaardbaar.

• Ondanks verzet van John Bercow, voorzitter van het Britse parlement, is Mays deal voor de derde keer in stemming gebracht. Uitslag: afgewezen. 344 stemmen tegen, 246 stemmen voor.

• Premier May blijft zitten, want dat had ze beloofd. Weg bij instemming, blijven bij afwijzing.

Zonder heel erg diep in de Britse politieke verhoudingen te duiken, is het toch interessant om de stemverhoudingen te zien. The Guardian zette dat overzichtelijk op een rij:

Inmiddels heeft May bijna al haar partijgenoten aan haar zijde gekregen. Naast de genoemde de genoemde diehards Rees-Mogg en Johnson bijvoorbeeld ook Dominic Raab. Die man was Brexit-minister in de regering-May en stapte nota bene op omdat hij het niet eens was met de deal. Het zal wel niks met opportunisme te maken hebben en het voorsorteren op de machtsstrijd die gaat ontstaan als May op een zeker moment weg is. Zo cynisch zal het toch niet zijn?

Hoe nu verder? May zit er dus nog. De EU wil duidelijkheid. Daarom komt er op 10 april een extra Europese top zodat dan besloten kan worden of de harde Brexit er op 12 april alsnog komt of dat er een acceptabel alternatief is. May zou nog een vierde stemming van exact hetzelfde plan overwegen. Maar of die stemming enige kans maakt?

Vanuit een nuchter perspectief vanaf deze zijde van het Kanaal zou een tweede referendum het meest voor de hand liggen. Afgezien dus van alle Britse emoties. Dat alternatief had ook een zeer krappe meerderheid tegen, daar lijkt dus ruimte. Labour suggereerde om een Brexit-deal altijd eerst aan de bevolking voor te leggen. Daarmee zou ook de massale roep vanuit de bevolking recht worden gedaan. Vijf miljoen Britten tekenden inmiddels een petitie tegen de Brexit en de straten een miljoen mensen gingen vorig weekend de straat op.

Dat scenario is niet zonder risico's. Als een krappe meerderheid nu tegen een Brexit is, wordt misschien een Brexit voorkomen, maar de diepe verdeeldheid blijft bestaan. Je kunt je afvragen waarom het tweede referendum dan wel uitgevoerd gaat worden en het eerste niet. Maar goed, dat lossen die Britten maar lekker zelf op.

Nederland exportland

Het gebeurt zelden dat alle Tweede Kamerleden, alle Nederlandse europarlementariërs én de minister het eens zijn. Over Europa nota bene. Deze week was dat uitzonderlijk wel het geval. Allemaal tegen de verlenging van de export-WW.

Eigenlijk was het Europese plan al in kannen en kruiken. Het voorstel voor afstemming van socialezekerheidstelsels moest nog langs de diplomaten van de lidstaten en dan nog formeel afgetikt door het Europees Parlement en de Europese Raad. Des te bijzonderder dat het voorstel toch strandde. Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken kwam met de schrik vrij.

Het voorstel gaat over heel veel meer, maar vooral Nederland was het een doorn in het oog dat de export van WW-uitkeringen zou worden verlengd van 3 naar 6 maanden. Nu al is het mogelijk dat een werknemer uit de EU bij werkloosheid in Nederland zijn WW-uitkering meeneemt naar een ander EU-land. Kan hij hier geen baan vinden, dan kan hij zo zijn heil elders zoeken. Bedoeld voor de soepele werking van de Europese arbeidsmarkt.

De regeling geldt voor Denen die hun Nederlandse WW willen meenemen, voor Belgen die hun Portugese WW willen exporteren, voor Grieken die un Bulgaarse uitkering verkassen. Maar het werd een 'Polen-probleem. Helemaal onlogisch is dat frame vanuit de politiek niet. Kijk maar eens naar de verdeling van uit Nederland geëxporteerde WW-uitkeringen:

Het ministerie van Sociale Zaken leverde deze UWV-cijfers. Het gaat om het aantal geëxporteerde WW-uitkeringen naar lidstaat in 2017. Verreweg de meeste WW-uitkeringen vanuit Nederland worden inderdaad naar Polen verhuisd. Daar moet bijgezegd worden dat het absoluut gezien om kleine aantallen gaat: 3774 uitkeringen in totaal, waaronder 3166 Polen.

Het is dus eerder een principiële strijd die hier werd uitgevochten. In geld uitgedrukt is het probleem ook marginaal. Koolmees schat de kosten op €16 tot 30 miljoen (nogal een marge trouwens) op de totale uitgaven aan de WW van €3,6 miljard, oftewel 0,44% tot 0,83% van de totale kosten aan WW.

Het probleem zit 'm in het gevoel van onrechtvaardigheid en het risico van fraude. Want hoe kan het Nederlandse UWV in vredesnaam controleren of die Polen in eigen land wel voldoen aan de verplichtingen die bij een Nederlandse WW horen? Ehm...niet. Koolmees gaf ook aan dat er nauwelijks goede afspraken te maken zijn met de Poolse uitvoeringsinstanties hierover. Dat zet dan inderdaad de deur open naar misbruik. Zes maanden Nederlandse WW is in Polen een vetpot.

De export-WW is bedoeld om in eigen land weer snel aan de bak te komen. Dat dat niet gebeurt, blijkt ook uit de cijfers. Op de 3774 werklozen met een geëxporteerde werkloosheidsuitkering in 2017 meldt het UWV slechts 30 werkhervattingen. Maar 0,8% van die werklozen ging dus weer aan het werk! Dat wekt niet de indruk dat de export-WW een effectieve springplank is naar een nieuwe baan.

Luister hier onze DFT-podcast over export-WW, pulsvisserij, Italiaanse begroting en andere Nederlandse perikelen in de Europese Unie. Je kunt je ook abonneren via iTunes of Spotify. Kijk hier mijn video over de export-WW.

Volksbank

Moet er naast ING, Rabobank en ABN Amro een vierde bank komen die meer dan de andere drie gericht is op publieke taken? Volksbank en minister bakkeleien hier over.

Collega's Ruben Eg en Edwin van der Schoot doken in het dossier-Volksbank, de moeder van SNS. En ze stuitten daarbij op een interessante strijd tussen Volksbank-ceo Maurice Oostendorp en minister Wopke Hoekstra van Financiën.

Oostendorp doopte SNS eerder al om in Volksbank, met de hartelijke steun van Hoekstra's voorganger Jeroen Dijsselbloem. "Het sluit goed aan bij de maatschappelijke bank met eenvoudige producten die wij willen zijn”, citeren mijn collega's Oostendorp in de krant van zaterdag. De vierde bank van Nederland moest zich richten op 'bankieren met de menselijke maat'.

Twee met elkaar samenhangende nadelen: de bank is daardoor aanzienlijk minder winstgevend en het is moeilijker de bank voor de hoofdprijs te verkopen. Heeft Oostendorp kunnen bewijzen dat een bank met een menselijke maat in de praktijk kan werken? Bij Hoekstra zijn daar twijfels over, zo blijkt uit het artikel. De hemelbestormende plannen botsen op een nuchtere minister, zo schreven mijn collega's vrijdag:

Politiek leeft de discussie nog volop. Misschien wat meer in de kringen van de linkse oppositie dan bij de coalitie. Maar een recent advies van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) zette iedereen wel weer aan het denken. De WRR beveelt aan om tot één publieke bank te komen:

Iedereen dacht direct aan de Volksbank, die heeft de naam al mee en de ceo sorteert voor op zo'n rol. WRR-auteur Casper de Vries wilde daar in een interview niet op ingaan:

"Dat is aan de politiek, niet aan de WRR. Bovendien zou het nogal wat tijd vergen om van een bank die een heel andere balans heeft te komen tot zo’n publieke bank. Het gaat meer om de activiteiten van een bank dan de eigenaars.”

In de optiek van de WRR doet zo'n publieke bank niets anders dan je geld bewaren. De Volksbank is een gewone commerciële bank, alleen met een andere cultuur en minder strenge voorwaarden richting consumenten.

Ondertussen is Volksbank verder gaan denken. Als de bank een andere rol wil spelen dan andere banken, wat betekent dat dan voor toekomstige eigenaars. Oostendorp wil wel private aandeelhouders, maar dan met minder inspraak:

Dan krijg je als aandeelhouder voor je aandeel maar 25% stemrecht, een radicaal ander model. Uiteraard zal dit de verkoopprijs drukken en Hoekstra wil graag minstens het belastinggeld terugverdienen dat bij de redding en nationalisatie in de bank is gestoken. Maar ja, als de politiek echt een bank met een maatschappelijke rol dan heeft dat een prijs.

Lees hier wat oud-Rabo-bankiers Herman Wijffels en Wim van den Goorbergh en hoogleraar Arnoud Boot zeggen over de bonusdiscussie naar aanleiding van uitlatingen van ING-topman Ralph Hamers. En lees hier het interview met Klaas Knot over de witwasaffaire en over het pensioendebat.

Quote de la semaine

President Klaas Knot van De Nederlandsche Bank over de problemen bij ING.

Song of the week - 8 x no tegen alternatieve Brexits

Koopkrachtdag

De Telegraaf krijgt talloze reacties van lezers die niets geloven van de koopkrachtbelofte van het kabinet. Budgetinstituut Nibud krijgt ook vele bezorgde telefoontjes van mensen met vragen over hun huishoudboekje. Daarom bundelen De Telegraaf en het Nibud de krachten en organiseren op woensdag 3 april de Koopkrachtdag.

Voor die dag zoeken we mensen die de koopkracht van hun huishouden willen laten doorrekenen. Wie wil op 3 april naar de redactie van De Telegraaf komen om experts van Nibud en DFT Geld naar hun huishoudboekje te laten kijken?

We selecteren twintig mensen, van uiteenlopende leeftijden, met verschillende inkomens, werkenden en gepensioneerden. Nibud en De Telegraaf krijgen een beter beeld van de échte koopkrachtplaatjes en jij krijgt voor jouw huishouden persoonlijk budgetadvies van het Nibud.

Daarvan doen we uitgebreid verslag in de krant en op de website.

Meld je nu aan

Mail naar [email protected] en vermeld daarbij:

• je naam, leeftijd, woonplaats & contactgegevens

• je gezinssituatie

• de werksituatie (werkend, uitkering, pensioen) van jezelf en van je eventuele partner.

• het beroep van jezelf en van je eventuele partner

• een indicatie van uw bruto maandinkomen en dat van je eventuele partner

Wie weet word jij geselecteerd voor de Koopkrachtdag!