• Achter de cijfers
  • Posts
  • Achter de cijfers - Editie #113: een eind aan een donker jaar, een goed vooruitzicht voor het nieuwe jaar!

Achter de cijfers - Editie #113: een eind aan een donker jaar, een goed vooruitzicht voor het nieuwe jaar!

January 02, 2021

Gelukkig nieuwjaar!

Dat zeg ik zonder terughoudendheid. Want het vooruitzicht voor 2021 is zoveel beter dan ik enkele maanden terug nog dacht. Ergens dit jaar loopt de coronacrisis op zijn einde. Maar we moeten nog wel een lastige periode door in de komende maanden als het virus er nog volop is. In deze nieuwsbrief kijk ik terug op het afgelopen jaar en hoe onze verwachtingen steeds veranderden. En met welk gevoel we dit nieuwe jaar in kunnen gaan.

Het is een nieuwsbrief met alleen corona en algemene vooruitzichten. In de komende nieuwsbrieven ga ik ook weer in op al die andere belangrijke thema's, zoals pensioen, Brexit, toeslagen, verkiezingen etc etc. Voor nu veel leesplezier met deze nieuwjaarsnieuwsbrief.

Reacties stel ik zeer op prijs. Lees je de nieuwsbrief graag, prijs 'm dan aan bij vrienden en collega's.

Corona

Afgelopen dagen las ik wat oude nieuwsbrieven terug. Daarin kan ik mooi de verwachtingen volgen die ik eerder in het jaar had. Dat is een mooie golfbeweging van onwetenheid en onzekerheid naar verbijstering en vertwijfeling. Helemaal in het begin, toen corona alleen nog in China was, kon ik me niet voorstellen dat wij daar ook last van zouden krijgen. Niet veel later, toen de ellende in Italië toesloeg, dacht ik nog dat Nederland dit varkentje wel eventjes zou wassen als het bij ons aankwam.

In die laatste gedachte werd ik gesteund door de experts die toen veelvuldig op televisie kwamen. Ik schreef er onlangs deze column over: Coronaplan faalt door Hollandse arrogantie. Ik werd in slaap gesukkeld door gezondheidszorgdeskundigen die beweerden dat Nederland dit virus goed aankon doordat wij zo'n goed systeem van lokale GGD'en hebben en een fijnmazig netwerk van huisartsen. Niet veel later werd die Nederlandse infrastructuur onze Achilles-hiel, bij testen, bij brononderzoek en bij vaccineren.

Toen eind februari, begin maart dacht ik nog dat dit een kwestie van weken was. We moesten de maatregelen uitzitten en op een dag was het maandagochtend en was alles voorbij. We zouden elkaar in de armen vallen en de draad weer oppakken alsof er niks gebeurd was. Het economische steunprogramma was ook gericht op een tijdelijke bevriezing van de economie.

Gaandeweg drong het besef door dat dit een veel langduriger crisis zou kunnen zijn. Maatregelen en lockdowns duurden langer dan gedacht. Versoepelingen kwamen er maar mondjesmaat. Wat nu als we moeten wachten op aan vaccin dat er wellicht in de komende jaren nog niet is? Ik moet zeggen dat ik daarom de opluchting van juni/juli niet begreep. Iedereen deed alsof het probleem weg was. Versoepelingen kwamen nu heel rap, we mochten vrijelijk naar het buitenland. Maar we wisten toch dat er na een eerste golf een tweede zou komen?

Het was natuurlijk heerlijk eventjes te leven in die tussentijd. Inmiddels weten we dat de economie ook weer een forse sprong omhoog maakte. Daaruit putten we nu de hoop voor 2021 dat de economie snel zal opveren als deze crisis ten einde loopt. Maar uit talloze reconstructies blijkt dat ook het kabinet in deze naïviteit meeging. De zomer werd niet gebruikt om ons voor te bereiden op het vervolg van de crisis. Zo werd de ventilatie van verpleeghuizen en schoolgebouwen niet verbeterd, er werden geen plannen gemaakt voor het coronaproof openen van middelbare scholen. Bij het ministerie van Volksgezondheid en de GGD werd de testcapaciteit niet uitgebreid. Een vaccinatieplan werd niet voorbereid.

En toen kwam inderdaad die tweede golf. Het kabinet greep laat in. Premier Rutte bleef maar geloven in een vrijwillige gedragsverandering, die niet kwam. Een gedeeltelijke lockdown moest net zoveel effect hebben als de uitgebreidere lockdown van maart, terwijl de urgentie onder de bevolking aanzienlijk minder was. De strijd tegen corona werd steeds politieker en met name zorgminister De Jonge kwam onder vuur. Rutte komt met zijn gestoethaspel steeds weer weg. Want hij lacht er zo aardig bij.

De grote verandering kwam niet door Haags beleid (beter onderzoek bijvoorbeeld of massaal testen) maar door positief vaccin-nieuws. Wat we eerder in het jaar niet durfden te geloven gebeurde alsnog. Er kwamen vaccins beschikbaar. Veel sneller dan eerder durfden hopen. En ook nog eens met een grote effectiviteit. Ik moet eerlijk zeggen dat ik aanvankelijk niet meedeed met de Pfizer-euforie. Ik kon namelijk niet geloven dat dat vaccin er daadwerkelijk al was. Daar moest een addertje onder het gras zitten. Inmiddels zijn honderdduizenden mensen gevaccineerd - in landen om ons heen.

De vaccins zijn een gamechanger, om het even lelijk te zeggen. Die veranderen het vooruitzicht radicaal. Waar we eerst moesten proberen te leven met een virus dat we hooguit onder controle konden houden (de werkgevers riepen De Jonge op met massaal test tot een testsamenleving te komen) kunnen we het virus nu grotendeels uitbannen. Het verdwijnt niet, maar het gevaar is straks geweken.

Nu kunnen we hopen (of zelfs rekenen) op een einde aan de crisis in dit jaar nieuwe jaar. Welke maand precies, dat weten we niet. Maar dat de crisis voorbij gaat, is nu wel zeker. Dat helpt voor een positief gemoed. En dat maakt de economische opgave ook anders. De opdracht aan ondernemers om zich aan te passen aan een nieuw normaal kan overboord. Versoberingen van steun zijn niet nodig. Nu is het zaak ondernemers door die laatste maanden te slepen.

Het wordt wel een economisch herstel met twee gezichten. Terwijl er straks weer goede macro-economische cijfers komen, zal ook het aantal faillissementen en bedrijfsbeëindigingen toenemen. Ondanks de ruimhartige steun zullen ondernemers het niet redden. Daarmee neemt ook de werkloosheid toe. In die zin wordt de prijs van de crisis dit jaar betaald. Misschien valt het uiteindelijk mee, maar dit ligt wel in de lijn der verwachting. Consumenten zullen vermoedelijk wel weer meteen de portemonnee trekken zodra er weer wat lucht komt. Dat deden ze tussen de eerste en tweede golf immers ook.

De komende maanden vind ik nog het moeilijkst om mij voor te stellen. Want er is licht aan het einde van de tunnel, die tunnel zelf is momenteel nog erg donker. De tweede golf (of is dit alweer de derde) houdt maar aan, de lockdown heeft enig effect maar is het genoeg? Is het reëel dat na 19 januari de eerste versoepelingen worden doorgevoerd? Ik betwijfel het. Dat betekent dat we echt nog even vol moeten houden.

Dan belanden we in een situatie met een dubbel gevoel. Gaandeweg zijn meer mensen gevaccineerd - uiteindelijk ook in Nederland. Die groeiende groep zal wellicht moeite hebben zich aan de maatregelen te blijven houden? Ondertussen moet deze coronagolf wel onder controle komen. Ik vind het lastig me voor te stellen hoe dit loopt. Zijn hier de laatste loodjes ook het allerzwaarst of rollen we de komende maanden gladjes de crisis uit? Ik hoop natuurlijk het laatste.

Het mooie van corona

Een beetje rare kop natuurlijk. Want aan corona zelf is niks moois. En toch hebben we massaal ook mooie dingen ontdekt in 2020. Ik geloof er zelf niet zoveel van dat we na de coronacrisis de economie op de schop gooien. Deze crisis komt niet uit de economie voort en dus denk ik niet dat we er structurele lessen uit gaan trekken. Bij de kredietcrisis deden we dat wel, en daar blijkt ook dat het ook doorvoeren van die lessen ontzettend moeilijk is. We zijn met z'n allen aartsconservatief.

Maar op kleinere schaal kunnen er wel degelijk veranderingen komen en die tellen samen ook weer op tot iets groters. Dat gaat over de mensen in het bedrijfsleven die normaliter dag in dag uit de wereld over reizen en wellicht na de crisis kieskeuriger zullen zijn. Niet elke zakentrip is strikt noodzakelijk. Zoom en Teams kunnen een alternatief zijn. Al blijft het persoonlijke contact nog steeds heel belangrijk. Verder gaan we een nieuwe afweging maken tussen werken op kantoor en thuiswerk. Steeds thuis móeten werken kan vervelend, maar soms thuis mógen werken klinkt aanlokkelijk.

Als ik voor mezelf spreek ben ik twee dingen extra gaan waarderen het afgelopen jaar. De Nederlandse natuur en vriendschappen. Om met dat laatste te beginnen, het gemis aan contact was groot. En de behoefte eraan ook. De momenten dat er wel contact was, goede gesprekken, samen eten als dat binnen de regels kon, dan stelde ik dat extra op prijs. Hoe ik dit gevoel vast? Zal ik met meer zorg een aandacht omgaan met de vriendschappen na de crisis? En zal ik meer genieten aan al dat menselijk contact? Dat kletspraatje bij de koffieautomaat, die eetafspraak met een vriend van vroeger, het terloops bijpraten met een kennis?

De natuur is door velen herontdekt. Vanwege al dat thuiswerk móesten we erop uit. De frisse lucht in. Ik maakte veel fietsrondjes in het Noord-Hollandse Waterland. Langs Durgerdam en Ransdorp en Zunderdorp. Gewapend met verrekijker en fototoestel. Want wat is Nederland mooi! Een vakantie in eigen land deed me de Veluwe herontdekken. En zoveel meer. Prachtige zandverstuivingen, heerlijk strand, bossen, heide, weilanden. En dan al die prachtige luchten. Als ik iets wil meenemen naar dit nieuwe jaar is het wel de vele uitstapjes, wandelingen, fietstochtjes door ons eigen Nederland.

In lockdown

Dagelijks schrijf ik een column over de lockdowntijd op de site van de Telegraaf. Die verschijnt iedere avond om 20 uur. Wil je mijn kaasfondue-avonturen teruglezen? Of het plotse afscheid van school? Of de mooie dingen van het coronajaar?

Song of the week - Hoopvol nieuwjaar

Op oudjaarsavond sloot Matthijs van Nieuwkerk zijn eerste aflevering van Matthijs gaat door... af met een hoopvol lied. Krezip en de bigband van het programma speelden The rising van Bruce Springsteen. Dat staat op het gelijknamige album uit 2002 en gaat over de aanslag op de Twin Towers. Tussen zeer indrukwekkende liedjes die het leed beschrijven staat ook dit nummer. Het gaat over de wederopbouw na de harde klap.

"Come on up for the rising / Come on up, lay your hands in mine / Come on up for the rising / Come on up for the rising tonight"

Podcast

Met Herman Stam sloot ik het jaar af met een podcast waarin luisteraars vragen konden stellen. Uiteraard gaat een groot deel van de uitzending over corona en de economische verwachtingen. Maar ook de toeslagenaffaire en onze pensioenen komen voorbij. Een vrolijk en informatief overzicht van het afgelopen jaar met een doorkijkje naar 2021. Luister de podcast hier. Ook op Spotify en iTunes.

Meer info

Mij inhuren als spreker of moderator? Ook voor webinars. Bekijk mijn profiel bij Speakers Academy of mail naar [email protected]

Reply

or to participate.