Hallo,

Van alle kanten wordt gewaarschuwd voor een bubbel op de beurs. Maken de grote techbedrijven alle verwachtingen rond AI waar? Of zijn de beloften te mooi om waar te zijn? En wat gebeurt er als die zeepbel knapt? In deze Achter de Cijfers ga ik erop in. Verder bespreek ik de rel rond Nexperia. Waarom schikt de minister in nu de Chinezen zo boos zijn op zijn ingreep bij het Chinese chipbedrijf? En maakt het wat uit dat hij zijn wet uit 1952 weer terugtrekt? Tot slot een stuk over het overlijden van Nic van Rossum, gevreesd en gevierd columnist van Elsevier. Hij was midden jaren negentig collega van mij en ik leerde veel van hem.

Veel leesplezier!

Martin

Bubbel

De honderden miljarden buitelen over elkaar heen in de Amerikaanse techwereld. Iedereen wil de grote AI-winnaar zijn. En beleggers geloven er heilig in. De aandelenkoersen van de zogeheten Magnificent Seven (Alphabet (Google), Amazon, Apple, Meta Platforms (Facebook), Microsoft, Nvidia en Tesla) bereiken recordhoogtes. De laatste weken zijn er ook momenten dat de beurs een pas op de plaats maakt, maar over een periode van twee jaar is een enorme stijging van beurswaardes te zien.

Die stijging is dermate groot dat steeds meer toezichthouders beginnen te waarschuwen voor een zeepbel. President Olaf Sleijpen van De Nederlandsche Bank (DNB) wil het geen bubbel noemen, maar spreekt van historisch hoge waarderingen van technaandelen in Amerika. Een week eerder waarschuwde Laura van Geest, voorzitter van de Autoriteit Financiële Markten al.

Het probleem met een bubbel op de beurs is dat je pas achteraf weet of het een bubbel was. Vooraf heb je wel aanwijzingen, maar zeker is het nooit. Laat staat dat je kunt voorspellen wanneer de bubbel barst. Die bubbel is niets anders dan té hoog gespannen verwachtingen van beleggers. De koers weerspiegelt de toekomstige winsten en als die worden overschat zijn de koersen ook te hoog en dus een zeepbel.

Het is evident dat AI zelf geen zeepbel is. De toepassingen zijn legio en de snelheid waarmee zich dit ontwikkeld heeft, is onwaarschijnlijk. Maar dat betekent niet automatisch dat die honderden miljarden die er nu ingestoken worden ook gegarandeerd hoge rendementen gaan opleveren.

Deze tijd doet denken aan de jaren in aanloop naar de dotcom-crash begin 2000. Toen was er ook een heilig geloof in de toekomst van internet en daarmee in alle geweldige plannen die bedrijven daarmee hadden. Denk alleen maar aan de beursgang van World Online van Nina Brink. Iedereen wilde een graantje meepikken.

Het verschil met toen is dat nu vooral grote gevestigde namen de belangrijkste spelers zijn. Gigantische techbedrijven als Nvidia die wel degelijk winsten maken en daarmee keer op keer de hoge verwachtigen van beleggers bevestigen. Deze techgiganten hadden veel cash op de plank en hoefden niet te lenen of aandelen uit te geven om die enorme investeringen te financieren.

De laatste tijd echter komen er vaker berichten naar buiten over obligatieleningen die bedrijven als Meta en Alphabet uitgeven omdat er toch meer geld nodig is. Ook zijn er steeds meer onderlinge financiële dwarsverbanden tussen de bedrijven waarbij bijvoorbeeld Nvidia geld uitleent aan Open AI om alle ambities te financieren. Met dat geld kan het vervolgens weer inkopen doen bij Nvidia. Financiert dit chipbedrijf dan op die manier zijn eigen winst?

Diplomatieke rel

Zou Vincent Karremans zich gerealiseerd hebben dat hij een enorme diplomatie en zakelijke rel ontketende toen hij ingreep bij chipmaker Nexperia? De demissionair minister van Economische Zaken haalde op 30 september een wet uit 1952 onder het stof vandaan om de zeggenschap over beslissingen bij het bedrijf naar zich toe te trekken. Een dag later schoof de rechter de Chinese bestuurder aan de kant. Inmiddels zit er een bewindvoerder en zijn ook de aandelen weggehaald bij de Chinese eigenaar.

China was des duivels. Het bedrijf was al enkele jaren in Chinese handen. Het hoofdkantoor zat nog steeds in Nijmegen en in Europa werden zogeheten wafers geproduceerd die vervolgens in China geknipt worden tot chips die naar Europese klanten gaan, zoals de auto-industrie.

Karremans greep in omdat hij voorzag dat de Chinese bestuurder er met het intellectuele eigendom van het bedrijf vandoorging De minister vreesde dat de chipproductie zou verdwijnen uit Europa waarmee onze strategische afhankelijkheid van China nog groter zou worden. De Ondernemingskamer nam de boel over omdat er sprake was van wanbestuur door diezelfde Chinese bestuurder.

China stelde een expertverbod in als tegenactie. Daarop ging de auto-industrie piepen. En een rel was geboren. Even leek het alsof de zaak gesust was; verschillende media meldden dat de Chinesen weer wilden gaan leveren. Maar collega Vian Schouten hoorde bij Nexperia in Nijmegen dat er nog steeds geen wafers vanuit Europa naar China gingen. De zaak was dus nog helemaal niet opgelost.

Deze week gingen topambtenaren van EZ naar China om de boel te sussen. Prompt maakte Karremans bekend dat hij zijn historische ingreep opschort. Daarmee hoeven strategische beslissingen niet meer langs EZ. Maar schieten de Chinezen er iets mee op? De uitspraken van de rechter liggen er nog steeds. De Chinese bestuurder is nog altijd aan de kant gezet en ook de aandelen zijn elders ondergebracht. Dat realiseren de Chinezen zich ook. Deze zaak krijgt dus zeker nog een flinke staart.

Inmiddels luidt er ook kritiek richting Karremans. Is hij wel zo handig te werk gegaan? Zeker is dat strategische autonomie een veel serieuzere zaak is dan enkele jaren geleden. Met onze huidige blik op de verhoudingen in de wereld zouden we het nooit meer hebben toegestaan dat Nexperia aan Chinezen werd verkocht.

Maar dat is allemaal achteraf. Jarenlang vertrok handelsmissie na handelsmissie richting Peking en Shanghai. Nederland wilde vooral de onderlinge business stimuleren. Soms laaide daarbij de discussie op of we ook de mensenrechten moesten aankaarten. Want naast koopman zijn we nu eenmaal ook dominee. Achteraf zijn wel naïef geweest. China kijkt heel anders naar dit soort onderlinge betrekkingen. Zij opereren strategisch en denken in heel lange lijnen. Stap voor stap hebben zij hun dominantie vergroot. En wij lijken nu het nakijken te hebben.

Diplomatieke rel (2)

Nog een kleine nabrander. De minister houdt steeds bij hoog en bij laag vol dat hij eigenstandig handelde en dat de samenloop met een rechtszaak toeval is en dat de dreiging van de Amerikanen om Nexperia op een sanctielijst te plaatsen ook niet duidt op druk uit de VS. Vrijdag zei hij nog dat op het moment dat hij die oude wet inzette en waarmee hij de invloed op het bedrijf naar zich toetrok er nog niet eens sprake was van een procedure bij de Ondernemingkamer. We moeten dit absoluut allemaal los van elkaar zien. Dat de minister op 30 september ingreep en de rechter op 1 oktober is een toevallige samenloop.

FD en NOS melden deze zaterdagmorgen allebei dat de minister juist de rechter aanzette snel in te grijpen uit zorg dat zijn actie niet zou werken. Ze citeren uit een brief van de landsadvocaat die hij op 1 oktober naar de Ondernemingskamer stuurde.

Dat zo’n brief er is, bleek ook al uit de beschikking van de Ondernemingskamer op 1 oktober: “De Staat heeft bij brief van 1 oktober 2025 het verzoek ondersteund en de Ondernemingskamer verzocht het verzoek op de kortst mogelijke termijn toe te wijzen.”Deskundigen die door NOS en FD geciteerd worden, interpreteren dit als een teken dat de minister bang was dat de Chinese bestuurder alsnog Nexperia zou leegtrekken, ook al had hij ingegrepen.

Zo vreemd vind ik dat ook niet, want die ingreep van de minister bleef best vaag. Via die wet dwong hij Nexperia ertoe met alle belangrijke beslissingen van het bedrijf eerst langs EZ te gaan. Maar daarmee was er geen bewindvoerder aangesteld. Hoe moest EZ controleren wat er intern gebeurde? De bedoeling van de ingreep was duidelijk - geen productie en kennis weg uit Europa - maar wat de ingreep concreet inhield, bleef vaag. Een kwaadwillende bestuurder kon dit naast zich neerleggen, doorgaan met het leeghalen van het bedrijf en dan met de noorderzon vertrekken.

Leermeester

Iedereen heeft leermeesters en mentoren nodig. Mensen die je op het goede spoor zetten, die je vooruit helpen. Bij mij was dat ontegenzeggelijk Bert Bakker, de begeesterde docent Nederland op de middelbare school in Amersfoort. Hij stimuleerde mij met lezen, scherp denken, mooie boekenwerkstukken maken. Dankzij Bakker ben ik gek op boeken en ging ik inzien dat ik iets met taal en schrijven moest doen.

En Hein Haenen, de enthousiaste chef in mijn eerste periode bij het FD. Ik was 27, dit was mijn tweede baan. Bij mijn eerste baan kon ik niet blijven en ik had weer enig zelfvertrouwen nodig. Ik begon bij het FD als trainee en ging van redactiegroep naar redactiegroep. Hein was van de redactie Binnenland en na een paar maanden begon hij al aan mij te trekken. Dolgraag wilde hij me inlijven bij zijn groep en hij kreeg het bij de hoofdredactie voor elkaar dat mijn traineeship werd gehalveerd tot een half jaar. Hein vond dat ik al veel te ervaren was om een soort veredelde stage te lopen. Zijn vrolijkheid en vakmanschap maakte mij ontzettend enthousiast voor de dagbladjournalistiek.

Bij Elsevier was Nic van Rossum die leermeester. Hij overleed onlangs op 89-jarige leeftijd, vrijdag bezocht ik zijn uitvaart in Amsterdam. Volgens mij heeft Nic zich niet heel actief met mij bemoeid, maar toch maakte het een grote indruk dat hij me enkele keren onder zijn hoede nam. Elsevier was mijn eerste baan, ik begon er in september 1996, ik wist van toeten noch blazen. Ik was afgestudeerd econoom maar als journalist een totaal groentje. Mijn chef Paul de Hen leerde me ontzettend veel over het schrijven, over journalistieke research, interviewen en bronnen zoeken. Bij collega Sheila Sitalsing keek ik de kunst af, met haar toestemming.

Tegen Nic keek ik op. Al was het maar omdat mijn vader een enorme fan was van deze zestiger. Dat hij ooit hoofdredacteur was geweest van Elseviers Weekblad wist ik allemaal niet. Dat was ver voor mijn tijd. Ik zag een seniore journalist met bakken ervaring die nog altijd die twinkeling in zijn ogen had. Die onnoembaar veel bronnen had, zijn feiten op een rij en enorme impact had met zijn wekelijkse pagina in het blad. Mijn vader was al jaren fan van zijn columns. Plots was zijn ‘held’ van de Elsvier mijn collega.

Het meest staat me bij dat ik samen met hem de financiering van de zorg zou uitpluizen. Hoe werkte dat eigenlijk met die tarieven voor artsen en ziekenhuizen? Wat waren de effecten van de manier waarop de zorg werd betaald? Lokte dat onbedoeld gedrag uit, was het efficiënt, was het nog te begrijpen? Nic had een afspraak bij het Rijnsta0te in Arnhem geregeld. Daar namen de bestuurders van het ziekenhuis alle tijd om het ons allemaal uit te leggen. Nic wilde niet weg voordat hij het helemaal begreep. Wel was er die dag om samen langs de Posbank te rijden, omdat Nic dat zo’n mooie plek vond. Het was werk en uitje ineen.

Dat ook je columns journalistiek handwerk vereist, dat vooral de feiten moeten spreken heb ik van hem geleerd. Net als hij combineer ik een rol als journalist en columnist. Dan gaat het niet om snelle meningen, maar op eigen research. Ook zijn zoon haalde op de uitvaart de bekende uitspraak aan: facts are sacred, comment is free.

In het voorjaar van 1998 kreeg ik te horen dat mijn tweede jaarcontract niet werd verlengd. Ik maakte progressie als weekbladjournalist maar het was niet genoeg. Ik was er verdrietig van. In mei 1998 trouwde ik en de hele economie-redactie was uitgenodigd. Het voelde een beetje wrang want dit was ook het werk waar ik weg moest.

Ze kwamen allemaal. Op het feest was de economie-redactie compleet. Maar tot mijn verrassing kwamen er ook twee naar de kerkdienst voorafgaande. Chef De Hen én Nic van Rossum met zijn vrouw Betty. Ik was zo verrast en vereerd dat zij de moeite namen ook naar dit persoonlijke moment op die trouwdag te komen. Nic zei naderhand dat hij als katholieke jongen zo’n gereformeerde dienst maar een kale boel vond. Hij was nieuwsgierig geweest naar hoe zo’n kerkdienst er bij die protestanten aan toe gaat.

Ik bewaar er goede herinneringen aan. Alleen daarom alleen al wilde ik vrijdag naar zijn uitvaart, ook al speelde hij maar een kort deel van mijn werkzame leven een rol. Het gaf mij het gevoel iets terug te doen. Misschien vind ik zijn aanwezigheid tijdens mijn trouwdienst nog wel mijn mooiste herinnering aan hem: ik voelde me gezien.

(Lees In memoriam: Nic van Rossum – snoeiharde pen, zacht in omgang, van Gerlof Leistra.) 

Leesvoer

Nieuws: Vrees voor financiële crisis door AI-bubbel: ’Gelijkenissen met de internetzeepbel’

Nieuws: Waarschuwing voor hosanna op de beurs: ’Pas op voor financiële schok, het is code oranje’

Column: Waarom werkt overheid mee aan grotere macht voor ABN Amro? Juist méér concurrentie nodig

Achtergrond: Europa verarmt ten opzichte van Amerika: ’Te veel op de rem gestaan, investeringen nodig’

Podcast - Kwestie van Centen

’Je kunt de bubbel zien, maar nooit voorspellen wanneer die barst.’ Beleggingsstrateeg Corné van Zeijl bespreekt met Martin Visser in Kwestie van Centen de torenhoge verwachtingen op de beurs van AI. ’Dit lijkt zowel op de dotcom-crisis als op de kredietcrisis.’ Toezichthouders waarschuwen, maar wat moet je daar als belegger mee? ’Ik ben ook wel eens te vroeg uitgestapt waardoor ik enorme rendementen misliep.’ Luister de nieuwste aflevering van ‘Kwestie van Centen’ hier. Ook op Spotify en iTunes.

Wil je mij als spreker?

Onlangs sprak ik bij vakbond CNV over de legitimiteit van de cao. Brancheorganisatie VVVF praatte ik bij over het ondernemingsklimaat en de gevolgen van de verkiezingen. Bij Exact hield ik een presentatie over de risico’s en uitdagingen in onze economie. Bij werkgeversorganisatie AWVN nam ik de potentiële coalities door en de mogelijke gevolgen voor de arbeidsmarkt.

Wil je mij ook boeken als spreker, panellid of columnist? Bekijk mijn profiel bij Speakers Academy of mail.

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/vissermartin/

Website: https://martinvisser.info/

But what can you actually DO about the proclaimed ‘AI bubble’? Billionaires know an alternative…

Sure, if you held your stocks since the dotcom bubble, you would’ve been up—eventually. But three years after the dot-com bust the S&P 500 was still far down from its peak. So, how else can you invest when almost every market is tied to stocks?

Lo and behold, billionaires have an alternative way to diversify: allocate to a physical asset class that outpaced the S&P by 15% from 1995 to 2025, with almost no correlation to equities. It’s part of a massive global market, long leveraged by the ultra-wealthy (Bezos, Gates, Rockefellers etc).

Contemporary and post-war art.

Masterworks lets you invest in multimillion-dollar artworks featuring legends like Banksy, Basquiat, and Picasso—without needing millions. Over 70,000 members have together invested more than $1.2 billion across over 500 artworks. So far, 23 sales have delivered net annualized returns like 17.6%, 17.8%, and 21.5%.*

Want access?

Click here to skip the waitlist →

_{Investing involves risk. Past performance not indicative of future returns. Reg A disclosures at masterworks.com/cd}