In partnership with

Beste lezers,

Iedere week zet ik een eigen foto in deze nieuwsbrief. Deze keer breek ik met die traditie. Deze Chinese draak die de VS aanvalt heb ik samen met Chat GPT gefabriceerd. Ik zeg ‘samen’, want het maken van plaatjes vergt nog behoorlijk wat heen-en-weer-geprompt met de chatbot. Hij kan best veel, maar vanzelf gaat het nog niet.

Sinds kort ben ik verslingerd aan Chat GPT. Het is leuk om ermee te spelen, alleen al om te ontdekken wat AI allemaal al kan. Daarom was ook interessant om te zien wat er maandag gebeurde. De beurs was helemaal hoteldebotel van het plotse succes van het Chinese DeepSeek. In dit nieuws kwam veel samen: de ontwikkeling van AI, de torenhoge beloftes van tech-bedrijven, de economische strijd tussen de VS en China en daarmee ook de geopolitieke spanningen. In de nieuwsbrief ga ik er verder op in.

Ook kijk ik wat de Brexit heeft gedaan voor de Nederlandse handel. De Britse economie bleef overeind dankzij immigratie (hoe ironisch). Maar is het met de Nederlandse export gegaan?

En tot slot bespreek ik het plan van de VVD voor werkend Nederland. Ik zie een paar losse flodders en wat vage beloftes over een nieuw belastingen- en toeslagenstelsel. Lees hierover in deze nieuwsbrief.

Veel leesplezier!

Martin

(Lees mijn column AI een hype? ChatGPT denkt mee over m’n vakantie en maakt recepten over mijn AI-verslaving.)

DeepSeek

Dat was even schrikken voor de techbeleggers. Tot ieders verrassing lanceerde het Chinese DeekSeek ineens een heel slimme AI-tool die Chat GPT naar de kroon steekt. De chatbot stond begin van de week meteen hoog in de app store van iPhone, het was wereldnieuws. Financiële markten reageerden geschokt. Zowel in Amerika als in Europa gingen techaandelen hard onderuit.

Het bewijst maar weer hoe dicht China de Verenigde Staten op de hielen zit. Donald Trump heeft inmiddels menig land als zijn tegenstander aangewezen, maar China is nog altijd vijand nummer één op economisch terrein. Overigens zagen voorgaande presidenten dat niet veel anders.

De schok zit nog niet eens zozeer in de populariteit van DeepSeek. Ik moet nog maar zien hoeveel Amerikanen en Europeanen de app echt gaan gebruiken. Het baseert zich op informatie tot oktober 2023 en loopt inhoudelijk dus achter. Daarbij is de tool duidelijk gecensureerd, want met vragen over de studentenprotesten van 1989 en de mensenrechten van Oeigoeren kan DeepSeek niet overweg.

Wat vooral deed schrikken was het feit dat deze AI zo intelligent was zonder dat het is gemaakt met de allernieuwste chips. Onder Joe Biden werd de export van ASML-chipmachines sterk ingeperkt. Het Nederlandse ASML mocht alleen oudere machines leveren om te voorkomen dat China zelf de meest geavanceerde chips kon produceren. DeepSeek zou gemaakt zijn met oudere chips van Nvidia.

En desondanks werkt het goed. Dat doet twijfelen aan de veronderstelde voorsprong van Amerika én aan de winstverwachtingen van Amerikaanse techgiganten. Die steken immers tientallen miljarden in AI in de verwachting dat dat goud geld gaat opleveren. En dan komt zo’n Chinese ‘snotneus’ even laten zien dat het met ouder materiaal en voor veel minder geld óók kan.

Europa staat hier aan de zijlijn. Met ASML, Asmi en Besi heeft Nederland zeker grote en relevante spelers die toeleveren aan de AI-markt. Maar de hoofdrolspelers die zelf AI ontwikkelen zijn allemaal Amerikaans. De hele magnificent seven, zoals de top tech-bedrijven worden genoemd, is Amerikaans: Apple, Microsoft, Amazon, Alphabet, Meta Platforms, Tesla en Nvidia. Tot maandag was het een uitgemaakte zaak dat een belegging in deze zeven gegarandeerd geld zou opleveren. DeepSeek was een soort reality check.

Het zal Trump sterken in zijn overtuiging dat alles op alles gezet moet worden om de keiharde strijd met China te winnen. Partijen als ASML zullen nog meer dan nu betrokken worden in dit heftige geopolitieke gevecht. Maar ook Europa moet niet naïef zijn. Nu al is TikTok omstreden vanwege de data die China op die manier verzamelt. Met DeepSeek is er een nieuwe Chinese indringer. Trump: “The release of DeepSeek, AI from a Chinese company, should be a wake-up call for our industries that we need to be laser-focused on competing to win.”

(Lees Chinese DeepSeek verovert de markt met gratis AI: zo werkt de nieuwe concurrent van ChatGPT van collega Sven Rietkerk, het profiel Dit is het brein achter AI-bedrijf DeepSeek: ’Ultieme technische idealist met heldenstatus in China’ van onze correspondent Ruth van der Kolk en mijn analyse Angst van Trump: AI-verrassing DeepSeek zet verhoudingen China en VS op scherp. Hier kun je de podcast Telegraaf-kwartier over DeepSeek luisteren.)

Brexit

Vijf jaar geleden vertrokken de Britten formeel uit de Europese Unie. Ooit hoopte David Cameron met een Brexit-referendum een mooie campagnebelofte te doen, om vervolgens aan de macht te blijven én die exit uit de EU te voorkomen. Het werd een drama. Het Verenigd Koninkrijk stemde vóór vertrek en dat hebben ze geweten. Inmiddels vindt nog maar 10% van de Britten dat dit een goed idee is geweest.

Immigratie was een belangrijke reden voor kiezers om voor een Brexit te stemmen. Maar het ironische is dat de immigratie sindsdien juist enorm is gestegen. Terwijl er per saldo voor de Brexit circa 250.000 mensen per jaar het land in kwamen (immigratie minus emigratie), piekte de netto-immigratie in 2023 op 906.000 en stond die vorig jaar op 728.000. Volgens academici in de Brexit-files stortte de Britse economie dankzij deze immigratie niet in.

Voor de Nederlandse export was de Brexit ronduit slecht nieuws. Ondernemers kregen te maken met grenscontroles en bureaucratie. Dat zorgt voor vertraging en kan ertoe leiden dat Nederlandse producten in het VK duurder worden en vice versa.

Toch lijkt de directe impact op de Nederlandse handel beperkt, zo blijkt uit een analyse van Rabo-economen. Maar dat behoeft wel enige toelichting. Uit onderstaande cijfers is namelijk op te maken dat de export duidelijk is gedaald. “Figuur 1 laat de Nederlandse export naar het VK zien ten opzichte van de totale Nederlandse export”, schrijft Rabo-econoom Lize Nauta. “Voor de Brexit ging ongeveer 8% van onze export naar het VK, na de Brexit is dat circa 6%. Dat is best een verschil. De vraag is dan natuurlijk: wat betekent dat voor de Nederlandse economie?”

Nadere bestudering leert dat vooral de zogeheten wederuitvoer is geraakt. Dat gaat om producten die niet in Nederland zelf zijn gemaakt maar die via de haven van Rotterdam bijvoorbeeld naar het VK worden verscheept. Als alleen naar Nederlands fabrikaat wordt gekeken dan is namelijk de export-daling niet terug te zien:

Lize Nauta: “De strategische positie van Nederland lijkt door de Brexit iets minder relevant geworden voor het VK. Hoewel we natuurlijk verdienen door onze eigen gemaakte producten te exporteren, verdienen we als land ook met onze havens die goederen opslaan en overslaan.”

Dit betekent overigens niet dat Nederlandse exportbedrijven geen hinder hebben ondervonden en dat individuele ondernemers niet geraakt zouden zijn. Maar tot een instorting van de uitvoer van Nederlandse waar heeft de Brexit niet geleid. Wel is helder dat de EU-exit voor Nederland geen aantrekkelijke optie is. Zelfs de PVV beloofde in zijn verkiezingsprogramma geen Nexit meer, alleen een bindend referendum hierover. Sinds het sluiten van het Hoofdlijnenakkoord is daar niets meer van vernomen.

(Lees Vijf jaar na Brexit: extreme immigratie meest opmerkelijke resultaat van vertrek Britten uit EU en Steeds meer Britten balen na vijf jaar Brexit: nog 10% steunt vertrek uit EU van collega Joost van Mierlo.)

Lonend werk

Het was een surrealistische bijeenkomst dinsdag van de VVD. Op de dag dat uitlekte dat het kabinet mogelijk de btw verhoogt van 21% naar 21,4% kwam de liberale coalitiepartij met voorstellen voor een inflatiewet en een koopkrachtwet. Met een zogeheten Agenda voor werkend Nederland doet de partij net alsof het oppositie voert. Er wordt geklaagd over gebrekkige koopkracht voor middeninkomens en een te hoge maginale belastingdruk waardoor meer werken amper loont, terwijl de VVD toch al sinds oktober 2010 de knoppen zit in ons land.

Ik geloof niet dat een inflatiewet en een koopkrachtwet heel erg gaan helpen. Hoeveel zin heeft het om wettelijk vast te leggen dat werkenden er altijd meer op vooruit moeten gaan dan niet-werkenden (koopkrachtwet)? En dat de overheid bij hoge inflatie minder geld gaat uitgeven (inflatiewet). Als je dat wil, waarom regel je het dan niet in een regeerakkoord? Dit zijn puur symbolische voorstellen waar verder niemand wijzer van wordt.

Eén van de voorstellen is om uitkeringen minder hard te laten stijgen dan de lonen van werkenden. Dat wil de partij doen door de uitkeringen voortaan te koppelen aan de prijsstijging in plaats van aan de loonstijging. Bij de presentatie werd zelfs beweerd dat uitkeringen harder omhoog gaan dan lonen doordat uitkeringen (en het minimumloon) twee keer per jaar worden verhoogd (op 1 januari en op 1 juli) en lonen niet. Dat is je reinste flauwekul. Ja, het minimumloon en de uitkeringen zoals bijstand en ook AOW worden op twee data verhoogd. Maar daarmee stijgen ze nog niet sneller dan de lonen, want de koppeling is gewoon aan de cao-lonen. Ze stijgen op 1 januari met de helft van de loonstijging en op 1 juli met nog een helft.

Wat zou de VVD doen in periodes dat de prijzen harder omhoog gaan dan de lonen? Zo’n periode hebben we pas achter de rug. De lonen reageerden vertraagd op de hoge inflatie, waardoor veel mensen in hun loon nog steeds niet volledig gecompenseerd zijn voor de inflatie. Als de nieuwe VVD-regel was ingegaan, hadden mensen met een uitkering weinig last gehad vanwege de voorgestelde koppeling aan de inflatie. Maar dan was het VVD-doel (werkenden er altijd meer op vooruit dan niet-werkenden) niet bereikt.

De grootste angel bij meer werken dat onvoldoende loont, zit in het stelsel van belastingen en toeslagen. Daar blijft de partij nogal vaag. Het voorstel is dat het hele systeem op de schop gaat. Maar hoe dan? “Op langere termijn is een complete herziening van het belastingstelsel, waarin we inkomensafhankelijke heffingskortingen en toeslagen afschaffen, hiervoor de oplossing. De VVD wil dat in een nieuw stelsel de belastingdruk niet hoger wordt als je meer gaat werken. En wij willen kijken naar bijvoorbeeld een belastingvrije voet of een inkomensonafhankelijke heffingskorting.”

Er wordt gesteld dat de toeslagen worden opgehoest door de middeninkomens en dat alleen lage inkomens ervan profiteren. Dat lijkt me te kort door de bocht. Heeft de VVD wel goed gekeken hoeveel Nederlandse huishoudens een toeslag krijgen? Dat zijn er ongeveer 6 miljoen. Op bijna 9 miljoen huishoudens krijgt dus twee derde van de huishoudens een of meer toeslagen. Dat kunnen toch onmogelijk alleen maar lage inkomens zijn?

Ook interessant

• De Rabobank schat dat circa de helft van zijn boerenklanten problemen heeft met de vergunning. Sinds een recente uitspraak van de Raad van State zijn meer boerenbedrijven en bouwprojecten met terugwerkende kracht illegaal. Het zogeheten intern salderen mag toch niet. Daarbij mag je binnen een project niet zomaar stikstofverhoging wegstrepen tegen stikstofverlaging.

• De uitspraak brengt ook boeren in de problemen die willen stoppen met hun bedrijf, constateert minister Wiersma. Stallen slopen kan niet, want dat veroorzaakt stikstofuitstoot. Het boerenbedrijf omvormen tot een andersoortig bedrijf is ook lastig. Want: ook stikstofuitstoot. De uitspraak van de Raad van State zet de boel nog verder klem.

• De centrale bank van Tsjechië wil bitcoins gaan kopen. Daarmee dringt crypto steeds verder door in het reguliere financiële systeem. In de VS wordt met de komst van Trump ook al gespeculeerd dat reserves aangehouden kunnen worden in crypto. Persoonlijk krijg ik er de riebels van. Want halen centrale bank zo geen oncontoleerbare risico’s in huis? En je maakt van crypto steeds meer een gewone belegging, terwijl het toch een puur speculatief object is? De eurozone gaat dit voorbeeld zeker niet volgen, zei ECB-president Lagarde donderdag: “I am confident that bitcoin will not enter the reserves of any of the central banks of the General Council.”

Podcast - Kwestie van Centen

De introductie van DeepSeek zorgde voor een scholkgolf op de aandelenbeurzen. Is het mogelijk om voor weinig geld een intelligente AI-chatbot te bouwen? Robbert Ophorst en ik bespreken dat deze week in Kwestie van Centen met tech-verslaggever Sven Rietkerk. „Dit biedt kansen voor de Europese tech-industrie.” Hoe revolutionair is AI en op welke manier gaan we het gebruiken in ons dagelijks leven? „Straks bestelt een lege koelkast zelf de boodschappen.” Luister de nieuwste aflevering van ‘Kwestie van Centen’ hier. Ook op Spotify en iTunes.

Wil je mij als spreker?

Donderdag was ik gespreksleider tijdens het online event van Leadervids. Met onder meer Ruud Hendriks, Corné van Zeijl, Peter Siks, Marcel Melis, Sjuul Follings en José van Dalen sprak ik over de economische toekomst, de trends in ondernemen en praktische beleggingskansen. In drie panels van elk ruim een uur namen we alle trends en ontwikkelingen door.

Het was een mooie ervaring. Aan het hoofd van de talkshowtafel mocht ik drie geanimeerde gesprekken leiden. In een zeer professionele studio van Q Broadcasting, waar ook Bulls & Bears gemaakt wordt. Hieronder een foto van panel 3, het afsluitende blok over de praktische keuzes rond beleggen. Ga je voor aandelen en obligaties, of liever voor vastgoed, crypto of goud?

Wil je mij ook boeken als spreker, panellid of columnist? Bekijk mijn profiel bij Speakers Academy of mail. of lees mijn profiel bij Sprekershuys of mail. Rechtstreeks kan ook: mail mij.

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/vissermartin/

Website: https://martinvisser.info/

Learn AI in 5 minutes a day

This is the easiest way for a busy person wanting to learn AI in as little time as possible:

1. Sign up for The Rundown AI newsletter

2. They send you 5-minute email updates on the latest AI news and how to use it

3. You learn how to become 2x more productive by leveraging AI

Sign up to start learning.